هفت‌سین در آموزه‌های الهی/ از توسل به قرآن تا شادابی
گروه هنر: ایران زیبا به گواهی تاریخ از همان ابتدا مظهر فرهنگ و تمدن بوده است و همین زمینه فرهنگی باعث شد تا دین اسلام را بپذیرند چراکه حرف دین اسلام هم مهربانی، برادری، همدلی، صلح و دوستی بوده است. این روزها یکی از نشانه‌هایی که می‌تواند ما را به این مطلب رهنمون کند، نگاهی عمیق به سفره هفت‌سین ایرانی است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی، سفره زیبا و پر حکمت هفت‌سین ایرانی یکی دیگر از نشانه‌های فرهنگ والای ایرانیان و توجه مردم این کشور متمدن به صلح، دوستی، تندرستی، زیبایی و عشق است که از سده‌های بسیار دور، میهمان مخصوص خانواده‌های پرمهر ایرانی شد.
ایران زیبا به گواهی تاریخ از همان ابتدا مظهر فرهنگ و تمدن بوده است و همین زمینه فرهنگی باعث شد تا دین اسلام را بپذیرند چراکه حرف دین اسلام هم مهربانی، برادری، همدلی، صلح و دوستی بوده است. این روزها یکی از نشانه‌هایی که می‌تواند ما را به این مطلب رهنمون کند، نگاهی با دقت به سفره هفت‌سین ایرانی است.
در این مجال گذری کوتاه داریم به سین‌های سفره‌های هفت‌سین ایرانیان، از سیب، سنجد، سمنو، سبزه، سیر، سرکه و سکه تا قرآنی که برای آغازی نو، توسلی بر خدا و تحولی شگرف در زندگی بر سر این سفره قرار می‌گیرد.
هفت‌سین ایرانی در آموزه‌های الهی
سفره‌ای که از سین اول تا آخرش برایمان پیامی دارد؛ سیب، به عنوان نماد تندرستی و سلامتی که در اسلام هم به حفظ سلامت روح و جسم در توصیه‌های غذایی و تغذیه تأکید بسیاری شده است؛ همچنین آمده است که سیب نماد عشق و نمودی از هدیه الهی به بندگان است.
سنجد نماد رویش، سرزندگی، زندگی دوباره، طراوت روح و جان و یادآور آفرینش انسان و همه کائنات است، گویی سنجد با آمدنش بر سر سفره هفت‌سین، طراوت و سرزندگی بهاری را نوید می‌دهد و در آغازین ساعات بهار از آن خبر آورده است.
سنجد را نماد عمل سنجیده و از روی فکر نیز می‌دانند؛ قرآن کریم در آیات بسیاری همچون «... لَّعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ، باشد كه بينديشيد»(یوسف/ 2) به عمل بر طبق عقلانیت توصیه کرده است، همچنانکه در احادیث هم می‌خوانیم عقل نشان‌دهنده راه راست به انسان‌ها و جدا کننده حق از باطل است، در کتاب من لا یحضره‌الفقیه از پیامبر اکرم(ص) نیز نقل شده است: «يا عَلىُّ اَلعَقلَ مَا اكتُسِبَت بِهِ الجَنَّةُ و َطُلِبَ بِهِ رِضَى الرَّحمنِ، يا على عقل چيزى است كه با آن بهشت و خشنودى خداوند رحمان به دست مى آيد.»
اما سبزه؛ شاید زیباترین ویژگی سفره هفت سین را به وجود سبزه آن دانست، به این دلیل که سبزه با رنگ و طراوت خود دل‌ها را شادمان می‌سازد و با نگریستن به آن طلوع سال جدید را زیباتر می‌کند. سبزه نشانه خوش اخلاقی، خرمی و شادی است و به طور كلی گياهان، مايه دوام حيات موجودات هستند.
سمنو، نشان قدرت و شجاعت است که در کتاب تصنیف غررالحکم و دررالکلم از امام علی(ع) می‌خوانیم «السَّخَاءُ وَ الشَّجَاعَةُ غَرَائِزُ شَرِيفَةٌ يَضَعُهَا اللَّهُ سُبْحَانَهُ فِيمَنْ أَحَبَّهُ وَ امْتَحَنَه، سخاوت و شجاعت خصلت‌هاى والايى هستند كه خداوند سبحان آن دو را در وجود هر كس كه دوستش داشته و او را آزموده باشد مى گذارد.»
سیر، نماد آلودگی زدایی و پاکیزگی است، در این موضوع نیز در کتاب نهج‌الفصاحه از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است که «إِنَّ اللّه تَعالى ... نَظيفٌ يُحِبُّ النَّظافَةَ، خداوند ... پاكيزه است و پاكيزگى را دوست دارد» و اما سرکه، نشان فروخوردن خشم است، همان خصلتی که در قرآن از آن به عنوان ویژگی انسان‌های با تقوا یاد شده است «... وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ وَاللّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ، همانان که ... خشم خود را فرو مىبرند و از مردم در مىگذرند و خداوند نكوكاران را دوست دارد.»(آل عمران/134).
سکه، نماد روزی حلال و برکت است و به این امید در سفره قرار داده می‌شود که برکت و روزی حلال همیشه در زندگی باشد؛ در این باره در کتاب بحارالانوار از پیامبر اکرم(ص) می‌خوانیم که ایشان می‌فرمایند: «مَنْ سَرَّهُ أَنْ يُنْسَأَ لَهُ فِي عُمُرِهِ وَ يُوَسِّعَ لَهُ فِي رِزْقِهِ فَلْيَتَّقِ اللَّهَ وَ لْيَصِلْ رَحِمَهُ، هر كس دوست دارد كه عمرش طولانى و روزى‌اش زياد شود، تقواى الهى پيشه كند و صله رحم نمايد.» همچنانکه در این حدیث به مسئله روزی حلال و برکت اشاره شده، از دید و بازدیدهای نوروزی با عبارت صله رحم یاد شده است؛ توجه به دو نماد و ارزش ایرانی در این حدیث، نشان‌دهنده آن است که این نکته‌ها همگی مبنایی الهی و مقدس داشته است.
اما از سین‌های سفره که بگذریم، قرآن کریم، شاهنامه حکیم فردوسی، دیوان خواجه شیراز، آینه، تخم‌مرغ‌های رنگ شده که نماد اقوام مختلف و همدلی انسان‌ها با یگدیگر است و ... هم از اجزای سفره پرمهر ایرانی در نوروز به شمار می‌روند.
ایرانیان سال نو را در کنار قرآن آغاز می‌کنند تا کلام خدا و آموزه‌های انسانی‌اش را تا پایان سال، سرلوحه زندگی‌شان قرار دهند، همان قرآنی که می‌فرماید «إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ يِهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ ...، قطعا اين قرآن به [آيينى] كه خود پايدارتر است راه مىنمايد»(اسراء/9)
حکیم بزرگ ایران‌زمین هم برای همه‌مان در شاهنامه پر افتخارش این چنین دعا کرده است که «که پیروزگر شاه پیروز باد / همه روزگارانش نوروز باد / بدین شاه، نوروز فرخنده باد / دل بدسگالان او کنده باد»؛ تفأل به دیوان سراسر زیبایی خواجه شیراز هم در اولین لحظات آغاز سال نو، شگون دارد و نوید سالی پر از اتفاقات خوب را می‌دهد.
خب ... سفره‌مان را چیدیم، سین‌ها همه حاضرند، در بالای سفره، کلام خدای بزرگ، شاهنامه حکیم فردوسی و فال خواجه حافظ نورانیتی خاص به سفره‌مان بخشیده؛ ساعت 7 و 59 دقیقه و 42 ثانیه صبح، 30 ثانیه به تحویل سال نو مانده، پدربزرگ و مادربزرگ منتظر نوه‌های بازیگوششان هستند تا جمع خانواده جمع شود.
دست‌ها به سوی آسمان کشیده شده، 10 ثانیه به آغاز سال نو خورشیدی ...، چشم‌ها به آینه و سفره پرمهر هفت‌سین است، قلب‌ها به تپش می‌افتد، چشم‌ها بسته می‌شود، دست‌ها مقابل صورت به هم گره شده، بالاخره زنگ به صدا درمی‌آید: آغاز سال 1395 خورشیدی ...
