جشنواره «تئاتر شهر» به سرنوشت سوگواره نمایشی «خمسه» دچار شد/ توقف جریان‌سازی نمایش دینی

سال گذشته و در جریان نشست خبری ششمین جشنواره سراسری «تئاتر شهر»، شهرام کرمی؛ مدیر سابق مرکز هنرهای نمایشی سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران و دبیر این جشنواره از تدارک ویژه سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران مبنی بر از سرگیری سوگواره نمایشی «خمسه» خبر داد؛ سوگواره‌ای که پس از برگزاری سه دوره موفق و ظرفیت‌سازی مناسب در پرداختن به تئاتر مذهبی و آئینی به ویژه با محوریت ماه محرم و سالروز شهادت سالار شهیدان، دو دوره‌ای را در سال‌های پایانی مدیریت سابق این سازمان متوقف مانده بود.

در همان نشست وقتی خبرنگار ایکنا از دبیر جشنواره «تئاتر شهر» پرسید که آیا امکان آن وجود دارد که جدای از برگزاری سوگواری نمایشی«خمسه» شاهد بازگشت بخش (تئاتر باران) در جشنواره «تئاتر شهر» که اختصاص به تولیدات تئاتر دینی و مذهبی دارد نیز باشیم پاسخ داد که بخش (تئاتر باران) جشنواره «تئاتر شهر» به جهت ظرفیت و حجم بالای تولیدات نمایشی با موضوعات دینی و مذهبی از ساختار این جشنواره جدا شده و تبدیل به رویداد مستقلی به نام سوگواره نمایشی «خمسه» شده است که به شکل تخصصی فرصت و مجالی را در اختیار هنرمندان و فعالان عرصه تئاتر دینی و عاشورایی قرار خواهد داد.

سه روز قبل نشست خبر سعید اوحدی؛ رئیس سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران به منظور تشریح برنامه‌های این سازمان در ایام محرم و صفر برگزار شد که وی با اشاره به کسری بودجه و مشکلات مالی خبر از تعطیلی برخی از رویدادهای فرهنگی و هنری که سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران متولی آن است، داد که از آن جمله برگزار نشدن جشنواره سراسری «تئاتر شهر» و جشنواره «فیلم شهر» بود.

با توجه به اینکه سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران در دوره مدیریت جدید خود با اعمال سلایق شخصی حتی نسبت به تعهدات خود در تداوم برخی از برنامه‌هایی که تقریباً در این سازمان تبدیل به سنت شده بود ندارد، لذا از چند ماه پیش از آغاز محرم کاملاً مسجل بود که برخلاف قول مدیر سابق مرکز هنرهای نمایشی این سازمان، خبری از انتشار فراخوان و از سرگیری دوره چهارم سوگواره «خمسه» نیست. در چنین شرایطی تنها دلخوشی جامعه تئاتری که حداقل شش دوره است با جشنواره «تئاتر شهر» همراه می‌شوند این بود که شاید با برگزاری دوره هفتم جشنواره «تئاتر شهر» و شاید ایجاد بخش (تئاتر باران) بتوان تا حدود زیادی خلأ سوگواره نمایشی «خمسه» را جبران کرد که از رهگذر برگزاری نشست خبری اخیر در سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران، آقای رئیس با اعلام خبر عدم برگزاری این جشنواره، آب پاکی را روی دست همگان ریخت.

از دیگر مسائلی که سعید اوحدی در این نشست از آن به عنوان ارائه راهکار در جریان تداوم برگزاری برخی از برنامه‌های فرهنگی و هنری یاد کرد، مشارکت مردمی و مساعدت اهالی شهر در برگزاری آنها بود تا با همکاری توده مردم در محلات بتوان با کاهش هزینه‌های جاری امور فرهنگی و هنری، تمام تلاش خود را به کار بست تا شاهد توقف سایر برنامه‌های جاری اسن سازمان نبود.

بررسی اجمالی تحولات فرهنگی و هنری در دوره معاصر نشان از آن دارد که هر جا بیم تعطیلی و یا متوقف شدن جریانی اجتماعی، فرهنگی و هنری وجود داشته است، با واسپاری مسئولیت برگزاری آن به مردم و یا حداقل عده‌ای از فعالان عرصه فرهنگ و هنر که دغدغه‌مند بوده و به نیابت از سایر مردم دلسوز این عرصه هستند می‌توان شرایطی را فراهم آورد تا شاهد محو و یا توقف یک جریان فرهنگساز نبود و به تداوم و باروری آن امید داشت؛ نمونه بارز این اتفاق مجالس تعزیه و شبیه‌خوانی است که اگر حمیت مردم و تلاش آن برای احیا، از سرگیری و حفظ و صیانت از این میراث فرهنگی و معنوی نبود دیگر شاید کسی قادر نبود سراغی از این آئین نمایشی بگیرد.

به نظر می‌رسد که مدیریت جدید سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران به جای پاک کردن صورت مسئله باید به دنبال راهکارهای اصولی به منظور از سرگیری و فعالیت مجموعه برنامه‌های فرهنگی و هنری باشد که تاکنون متولی آنها بوده است. این سازمان با مجموعه فرهنگسراهایی که فضای مطلوب فرهنگی را در اختیار دارند و همچنین دارا بودن یکی از مجهزترین مراکز فرهنگی و هنری طی چند سال اخیر یعنی «پردیس تئاتر تهران» که همچنان توجیهی برای احداث آن در یکی از دورافتاده‌ترین مناطق تهران که دسترسی به آن بسیار سخت است، نمی‌توان یافت، امکانات زیرساختی مطلوبی را فراهم کرده است و در نتیجه به جای اتخاذ سیاست‌های تصدی‌گرایانه بهتر است این امکانات را در اختیار توده مردم بگذارد و تنها با نظارت بر عملکرد نیروهای پویا در عرصه فرهنگی و هنری به ویژه فرهنگ و هنر دینی شاهد شکوفایی و باروری آنها به جای تعطیلی‌شان باشد.

به قلم امیرسجاد دبیریان

انتهای پیام