به گزارش خبرنگار ایکنا؛ دومین نشست تحلیل مسابقات بینالمللی قرآن ایران و مالزی با موضوع پرداخت رسانهای و بررسی تفاوت اهداف و شیوه اجرای این دو رقابت با حضور حجتالاسلام والمسلمین سیدمصطفی حسینی، رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه، اکبر صمصامی، تهیهکننده شبکه قرآن و معارف سیما و مهدی صفری، مجری ـ کارشناس برنامههای قرآنی صداوسیما، در سالن تشریفات مصلای امام خمینی(ره) و در یازدهمین شب از بیستوهفتمین نمایشگاه بینالمللی قرآن کریم برگزار شد.
در ابتدای این نشست، حجتالاسلام والمسلمین سیدمصطفی حسینی به بیان برخی کلیات در مورد مسابقات ایران و مالزی پرداخت و گفت: مسابقاتی که در کشور مالزی برگزار میشود، به نظر میرسد به ذات مسابقات تخصصی قرائت قرآن است. هدف مالزی از برگزاری آن با اهداف جمهوری اسلامی ایران در مواردی متفاوت است. در چند سال گذشته، تلاش کردهایم که مسابقات ایران جشنوارهای باشد که غیر از مخاطبان حرفهای، هر فردی به فراخور نیاز خود اثری را دریافت کند. بنابراین، نمایشگاه و برنامههایی که در کنار مسابقات اجرا میشود از این جمله است.
گستردگی مسابقات قرآن ایران در جهان بینظیر است
حسینی با بیان اینکه یکی از ابعاد مسابقات ایران که در دیگر مسابقات به چشم نمیخورد گستردگی است، گفت: ضمن اینکه شش بخش در مسابقات ایران وجود دارد، این گستردگی در هیچ کدام از مسابقات قرآن دنیا وجود ندارد. غیر از این، مسابقات ایران تلاش میکند در بحث معارفی اقماری را در کنار خود داشته باشد. برگزاری دوازده دوره همایش پژوهشهای قرآنی یا برگزاری همایش بینالمللی تاریخ کتابت قرآن و... از این دست است، یعنی برای ما مهم است که اتفاقات مختلفی در حاشیه این مسابقات رخ دهد و مسابقات صرفاً یک رقابت در عرصه قرائت قرآن نباشد. اگر مسابقات طلاب برگزار میشود، رشتههای خطابه و تفسیر بسیار برجسته است و اگر حفظ و قرائتی وجود دارد، حفظ و قرائت با تفسیر است که این ابعاد در مسابقات دیگر کشورها وجود ندارد.
حسینی یکی دیگر از وجوه تمایز برگزاری مسابقات قرآن ایران با دیگر کشورها را برپایی مسابقات در بخش بانوان بیان کرد و افزود: در مسابقات ایران این بخش با موازین کشور برگزار میشود و این موازین برای بسیاری از کشورها مهم است. اطلاع دارید که بانوان بسیاری از کشورها از جمله ایران که در مسابقات اردن یا سودان شرکت میکنند، همانجا رسماً اعلام میکنند که رضایت ندارند مستمعین مرد در داخل سالن باشند و آقایان سالن را ترک میکنند. این موضوع در مسابقات مالزی انجام نمیشود و آقا و خانم در یک سالن اجرا دارند.
هیچ شاخصی از مسابقات مالزی در مسابقات ایران نیست
رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه با اشاره به پنج دوره مسئولیتش در برگزاری مسابقات گفت: هیچ وقت به خاطر ندارم شاخصهایی از مسابقات مالزی را در مسابقات ایران لحاظ کرده باشم، البته مشاهده شده که در مسابقات مالزی، شاخصهایی را از مسابقات ایران اقتباس کردهاند. ایران، هیچ تلاشی نداشته است تا مسابقات خود را شبیه مسابقات مالزی کند. اگر این قصد را داشت، آیا الان مسابقات نابینایان، دانشآموزان و طلاب و دانشجویان و همایش پژوهشها و بسیاری برنامههای دیگر را داشتیم؟
حسینی بیان کرد: در مراسم افتتاحیه دوره اخیر مسابقات مالزی، مشاهده کردیم که تلاش کرده بودند تا همچون ایران از برنامههای ترکیبی صوتی و تصویری استفاده کنند. تیم قوی کارگردانی از سال 94 وارد مسابقات قرآن شده است تا آن موقع سابقه نداشت، مسابقات کارگردانی داشته باشد. هنوز هم هیچ کدام از مسابقات بینالمللی قرآن هیچ یک از تمهیداتی که مسابقات ایران در ابعاد مختلف رسانهای تا کارگردانی هنری و... دارد، مورد استفاده قرار ندادهاند.
وی با تأکید بر اینکه هرگز این ادعا را نداریم که مسابقات ایران به قله رسیده و دیگر جای هیچ پیشرفت دیگری نیست و از سوی دیگر قصد نداریم، ویژگیهای مسابقات مالزی را انکار کنیم، گفت: طبیعتاً برای هر کدام از بخشها حرف برای گفتن داریم. ضمن اینکه مسابقات مالزی را از بین مسابقاتی که دیگر کشورها برگزار میکنند، برجستهتر میدانیم، اما برخی تفاوتهایی که بین مسابقات ایران و مالزی وجود دارد، تفاوتهای فرهنگی است. مردم در مالزی از ابتدا تا انتهای رقابت و در سکوت کامل به تلاوتها گوش میدهند، اما در ایران این فرهنگ وجود ندارد و این به تفاوت فرهنگی برمیگردد. نوع پوشش و رفتار و حرکات آنها کاملاً با ما فرق دارد.
تفاوتها و شباهتهای حضور مردم در ایران و مالزی
رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه با اشاره به اینکه در حال حاضر بسیاری فکر میکنند، استقبال مردمی از مسابقات ایران کمتر از مسابقات مالزی است، گفت: در مالزی هر روز از مسابقات اختصاص به یک شهر یا ایالت پیدا میکند و جمعیت اتوبوسی وارد سالن میشوند، در حالی که همیشه این اعتراض نسبت به مسابقات ایران وجود داشته است که چرا جمعیت اتوبوسی وارد سالن میشود؟ حداقل از وقتی که مسابقات ایران به مصلی آمده است، بیش از 50 درصد استقبال مردمی از مسابقات افزایش یافته است. این آمار دقیقی است که از طرف مراکز افکارسنجی ارائه شده است.
وی افزود: تا سال گذشته به طور متوسط روزانه 40 اتوبوس، مردم را به صورت سازماندهی شده به سالن میآوردند، امسال این میزان به نصف کاهش یافت، در حالی که حضور مردم در سالن کمتر از سالهای قبل نبود. این برنامهریزیهای مختلفی که صورت میگیرد، همه ابعاد آن بُعد فنی نیست. اگر میخواستیم فقط به بعد فنی نگاه کنیم، دیگر نیازی به مکانی بزرگ مانند مصلی نبود و میتوانستیم مسابقات را در سالن کوچکی برگزار کنیم.
حسینی بیان کرد: وقتی ما به اینجا میآییم، یعنی به دنبال این هستیم تا مسابقات را از حالت استودیویی به حالت استادیومی دربیاوریم تا فضا و جو قرآنی ایجاد شود.
برخی به اشتباه مسابقات قرآن ایران را کوچک میشمارند
حسینی در بخش دیگری از صحبتهای خود در این نشست در مورد دلایل پرداخت بیش از حد به مسابقات مالزی، گفت: من فکر میکنم به خصوص در سالهای اخیر خودمان به این موضوع دامن زدهایم و آنچه خود داریم، کوچک میشماریم و موارد در دست دیگران را بیش از اندازه بزرگ میشماریم. تعداد افرادی که با مسابقات مالزی آشنا هستند، بسیار اندک است و صرفاً حرفهایها و اساتید و چهرههای قرآنی با اهمیت مسابقات مالزی آشنا هستند. اگرچه برخی مدعی بودند که مسابقات مالزی از مسابقات ایران بالاتر است، با تدبیری که در مسابقات اخیر ایران انجام شد، کیفیت مسابقات ایران چند سر و گردن بالاتر از مسابقات مالزی قرار گرفت. در مسابقات مالزی، قاریانی به شدت ضعیف حضور مییابند. امسال ایران، مسابقات را در مرحله مقدماتی غیرحضوری برگزار کرد و از 600 اثر دریافتی کمتر از 200 نفر توانستند، شرکت کنند، این یک آنالیز بسیار بزرگ بود. سطح قرائتها و محفوظات فوقالعاده افزایش یافته بود و دست ما باز بود که کارهای متفاوت رقم بخورد.
حسینی اظهار کرد: سعی داریم در کنار مسابقات حرفهای، یک مسابقه استعدادیابی قرآنی را در بُعد بینالمللی به عنوان یک فرع از مسابقات برگزار کنیم. این ابعادی که ایران به سرعت یکی پس از دیگری اضافه میکند، هنوز مسابقات مالزی با آن فاصله دارد. اهتمامی که ایران به این مسابقات، تنوع و ابعاد مختلف آن دارد، سرعتی بیش از جریان مسابقات بینالمللی قرآن در کشورهای دیگر است.
به گزارش ایکنا، در بخش دیگری از این نشست، صمصامی، تهیهکننده مستند مسابقات بینالمللی قرآن مالزی، به بیان رویکردهای رسانهای مسابقات مالزی و دلایل بیش از حد توجه رسانه به این مسابقات پرداخت و گفت: مسابقات مالزی چیزی ندارد که ایران بخواهد از آن برداشت کند. در واقع این مسابقات مالزی است که از رقابتهای ایران برداشت داشته است. مبانی فکری و فرهنگی ما با مالزیاییها متفاوتتر از آن است که بخواهیم از مسابقات آنها برداشتهایی در مسابقات داخلی یا بینالمللی داشته باشیم.
مالزی به جایگاه قاریان ایرانی واقف است
صمصامی به وضعیت مطلوب قاریان ایرانی و جایگاه آنها در مسابقات بینالمللی قرآن اشاره کرد و افزود: امسال شاهد بودیم که برای نماینده ایران در مسابقات مالزی رقابت مقدماتی در نظر نگرفته بودند؛ چراکه از توانمندی قاریان ایرانی مطلعاند. بنابراین وقتی خود برگزارکنندگان این رویداد بینالمللی از توانمندی قاریان ایرانی مطلع هستند، چرا باید این قیاس انجام شود؟
وی در پاسخ به این سؤال که دلیل پرداختن رسانهها به مسابقات مالزی با توجه به سطح فنی پایین آن که میگویید، چیست؟ گفت: اهمیت چندانی به این مسابقات نمیدهیم، اما به هر حال این مسابقات 60 سال سابقه برگزاری دارد و این را نباید نادیده گرفت. نباید چشم خودمان را به این مسابقات ببندیم و بگوییم چنین مسابقاتی وجود ندارد، حتی اگر سطح آن پائین باشد. باید از فضایی که آنها ایجاد کردهاند برای معرفی قاریان خودمان استفاده کنیم.
این تهیهکننده شبکه قرآن و معارف سیما بیان کرد: نیازی به اینکه اثبات کنیم، مسابقات ایران از مالزی بالاتر است، وجود ندارد؛ چرا که آنها خودشان مسابقات ایران را بالاتر میدانند. در مالزی اسم قاری ایرانی که بیاید حتی اگر خوب تلاوت نکند، هم طرفدارهای خاص خود را دارد. لذا این گفته را که به مسابقات مالزی بهای زیادی داده میشود قبول ندارم.
سطح آخرین رقابتهای ایران و مالزی کاملاً مشهود بود
وی بیان کرد: امسال مسابقات ایران و مالزی در امتداد هم برگزار و شبکه قرآن به انعکاس هر دو رویداد پرداخت و برای همه مشخص شد. اگر شخصی، تحلیلها و تلاوتهای هر دو مسابقه را از شبکه قرآن مشاهده کرده باشد، متوجه سطح و تفاوت سطح این دو رقابت خواهد شد. به نظر میرسد بزرگ بودن این مسابقات توهمی است که خودمان به آن دامن زدهایم و این کار نیز بیشتر از طرف قراء است.
این تهیهکننده برنامههای تلویزیونی درباره بلاتکلیف بودن اهالی رسانه در زمان برگزاری مسابقات در مالزی، گفت: این بلاتکلیفی برخی مواقع در ورود و خروج به سالن و در بسیاری از موارد دیگر به چشم میخورد. اگر این موضوع پیگیری شود در عملکردها نیز خود را نشان خواهد داد.
وی در مورد پوشش رسانهای مسابقات مالزی گفت: شبکه یک تلویزیون مالزی تمام برنامههای خود را تعطیل میکند و از ساعت 20 تا 23 در اختیار قرآن است، اما در ایران مسابقات تنها از شبکه قرآن پخش میشود. اینها ابتدا استودیویی در خارج از سالن داشتند، اما بعد از رصد مسابقات ایران به این نتیجه رسیدند، استودیو را داخل سالن بیاورند. آنها همچنین هر سال یک نقص از مسابقات سال قبل را برطرف میکنند.
دلیل اهمیت مسابقات مالزی برای قاریان ایرانی
در بخش دیگری از این نشست حجتالاسلام والمسلمین حسینی به بحث در مورد این سؤال که چرا مسابقات مالزی برای قاریان ایرانی اهمیت فوقالعادهای پیدا کرده است، گفت: در وهله دوم یعنی بعد از کسب رتبه در مسابقات ایران، مهمترین مسابقه برای قاریان ایرانی مسابقات مالزی است. یکی از دلایل این اهمیت نیز این است که بسیاری از مسابقات بینالمللی قرآن در دنیا مربوط به رشته قرائت نیست و بخش قابل توجهی از مسابقات در رشته حفظ قرآن کریم است، در بین مسابقاتی که رشته قرائت را نیز دارند، به قوت مسابقات مالزی نیست.
حسینی با اشاره به اینکه برخی مسابقات بینالمللی قرآن حتی استانداردهای بینالمللی را نیز ندارند، گفت: در ستاد عالی مسابقات قرآن، رقابتی را بینالمللی میدانیم که حداقل 10 کشور در آن حضور داشته باشند. امسال در رشته قرائت روشندلان چون حد نصاب شرکتکنندگان به 10 کشور نرسید، اجازه برگزاری مسابقات را ندادیم. لذا الان برخی کشورها مسابقاتی دارند که اسماً بینالمللی است.
رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه در بخش دیگری از صحبتهای خود به تعاريفی که برخی داوران و اساتید قرآنی از کشورهای خارجی ارائه میدهند، اشاره کرد و گفت: داورانی که در مسابقات ایران و مالزی حضور داشتهاند، همیشه به نیکی از مسابقات ایران یاد کرده و آن را مادر مسابقات نامیدهاند. این تعاریف در حالی است که هنوز از این مسابقات راضی نیستیم. با وجود این هیچ کدام از مسابقات بینالمللی قرآن در دنیا این قوت و قدرت و جایگاه را ندارد.
حسینی در مورد رغبت بیش از حد قاریان ایرانی به مسابقات مالزی گفت: یکی از دلایل این است که داخل خانه اول شدن، یک موضوع است و اینکه یک قاری ایرانی در مسابقاتی خارج از ایران اول بشود، بسیار شیرین است. در مسابقات دیگر نیز این حس و حال و جذابیت متفاوت است. جذابیت جوایز مسابقات مالزی را هم به خصوص در شرایط اقتصادی فعلی نباید نادیده گرفت. البته به طور حتم هیچ کدام از قاریان، رتبه اول مسابقات ایران را به مالزی نمیدهند، حتی اگر میزان جوایز کمتر هم باشد.
چرا امسال هیئتی ایرانی همراه قاری در مالزی حضور نیافت؟
حسینی همچنین در مورد دلایل سفر نکردن به مالزی در زمان برگزاری مسابقات، تصریح کرد: اعتقاد دارم سفرها باید طبق قاعده باشد، اینکه در ایام مسابقات و در اوج شلوغی نهاد برگزارکننده مسابقات، به این کشور برویم هیچ گفتوگوی مؤثری به دست نخواهد آمد. سال قبل با سفیر ایران در مالزی گفتوگویی داشتیم، ایشان گفتند حتماً در موعدی غیر از موعد مسابقات به این کشور بیاییم و حتما با هیئتی بلندپایه این سفر صورت گیرد تا نه تنها در مورد مسابقات، بلکه در مورد مسائل دیگر نیز بحث شود. شکلگیری تعامل در زمان مسابقات مقداری مشکوک خواهد بود و بحث دفاع و رایزنی در مورد نماینده ایران را مطرح خواهد کرد. اینکه هنوز برخی کارشناسان در ایران برگزارکنندگان را متهم میکنند که چرا برای دفاع از نماینده ایران به مالزی نمیرویم، جالب است؟! اگر قرار است دفاع از حقوق نماینده ایران با رایزنی انجام شود، کاملاً خلاف اصول قرآن است. هیچ سالی به اندازه یک سر سوزن در نتایج دخالت نداشتهایم، آیا دیگر مسابقات نیز میتوانند این ادعا را داشته باشند؟ رایزنی برای تعامل قرآنی حتما باید باشد و در این رابطه اقرار میکنیم که قصور داریم، اما رایزنی برای دفاع از رتبه را نمیپذیریم.
در بخش دیگری از این نشست مهدی صفری، مجریکارشناس برنامههای قرآنی صداو سیما در مورد نقش رسانههای ایرانی در برجسته شدن مسابقات مالزی، گفت: اگر از نگاه درون خانوادگی و دیدگاه قاریان نگاه کنیم، مسابقات مالزی هیچ وقت کماهمیت نبوده است و هرگز هم نباید به این سمت برویم که مسابقات را کمرنگ کنیم و نماینده اعزام نکنیم یا تیم خبری نفرستیم و... هر کاری بکنیم و از هر جنبهای به آن نگاه کنیم، حائز اهمیت است. اولین نکته در اهمیت این مسابقات سابقه دیرینه آن است. بسیاری از اساتید نامدار از همین مسابقات اعتبار دریافت کردهاند. بحث من دفاع از مالزی نیست، بلکه نگاه جدیتر به تمامی مسابقات بینالمللی قرآن است.
نقش رسانه در ذائقهسازی
صفری با بیان اینکه رسانه میتواند از یک جریان جزئی انعکاس وسیعی را رقم بزند، گفت: هر چقدر ما به یک رویداد به لحاظ رسانهای توجه کنیم، آن رویداد در ذهن مخاطب اهمیت پیدا خواهد کرد. اینکه مسابقات در کجا برگزار میشود، اولویت دوم است، اولویت اول این است که ما بتوانیم به بهانه برگزاری مسابقه یک جو قرآنی را در رسانه به وجود بیاوریم.
صفری در پاسخ به این سؤال که این جو رسانهای باعث نمیشود تا یک رقابت به شکلی غیرواقعی، بزرگ تلقی شود و رقابتهای دیگر نادیده گرفته شوند، گفت: اینکه رسانه به یک رقابت نمیپردازد، کمکاری رسانه است. اگر مسابقه جدیتری وجود دارد و رسانه به آن توجه نکرده است، نقد به رسانه است. نکته مهم این است که باید به لحاظ رسانهای از فضای قرآنی ایجاد شده در هر جایی بهره ببریم.
مسابقات دیگر کشورها موقعیتی برای ترویج قرآن است
وی بیان کرد: نبض و ذائقه مخاطب عام را رسانه مشخص میکند، اگر در سبد رسانه دائماً مسابقات قرآن و تلاوت و... باشد. چاشنی معارفی نیز داشته باشد مسابقات به دغدغه مخاطب تبدیل خواهد شد. ما به بهانه مسابقات، مخاطب عام را با خود همراه میکنیم و بعد از مسابقه همین مخاطب عام به دنبال جلسات خواهد رفت و این زنجيره ادامه خواهد یافت. بنابراین پردازش به این موضوع اصلاً کار اشتباهی نیست. در شرایط فعلی که ابزار معطوف به هدفهای غیر از فعالیتهای دینی است، این مسابقات یک موقعیت عالی برای ترویج قرآن است.
در بخش دیگری از این نشست حجتالاسلام حسینی، رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه، بیان کرد: اینکه به نظر میرسد توجه به مسابقات مالزی زیاد است، ناشی از کمتوجهیهایی است که به مسابقات دیگر شده است. در چند سال گذشته، کارهایی در حال شکل گرفتن بود که شکل نگرفت. باید به رسانه رسمی ایران این را بقبولانیم که حضور نماینده ایران در مسابقات مالزی به اندازه حضور یک تیرانداز در رقابتی دیگر ارزش دارد و این ارزش را دارد که در اخبار به آن پرداخته شود. وقتی رسانه مسابقات بینالمللی قرآن ایران را به عنوان آخرین خبر منعکس میکنید از این رسانه انتظار نداشته باشید که مسابقه بینالمللی روسیه یا امارات و کویت و الجزایر را در اخبار منعکس کند.
وی با اشاره به اینکه سازمان اوقاف میتواند این بررسی را داشته باشد که چگونه میشود کمکی به پوشش رسانهای مسابقات قرآن در نقاط مختلف داشته باشد، گفت: مسئله این است که آیا براساس تقسیم وظیفه، این وظیفه صداوسیماست یا اوقاف؟ یعنی صداوسیما که برای اکثر رویدادهای فرهنگی و هنری تیم خبری اعزام میکند در بحث قرآنی چنین رسالتی ندارد؟
بودجه شبکه قرآن، کمتر از یک سریال
حسینی با اشاره به اینکه وقتی بودجه شبکه قرآن از یک سریال در یک شبکه کمتر است. پس نمیتوان انتظار زیادی داشت، گفت: وقتی چنین اعتباری وجود نداشته باشد، هر مدیری مدیریت کند، توان اعزام تیم خبری نخواهد داشت.
رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه در جمعبندی صحبتهای خود اظهار کرد: آنچه همه بر روی آن اتفاق نظر دارند این است که مسابقات بینالمللی قرآن ایران اهمیت ویژهتری در مقایسه با مسابقات مالزی دارد، اما کماکان یکی از جدیترین رقبا مالزی است. حدود دو سال قبل به همراه رئیس سازمان اوقاف به دیدن مسابقات ترکیه رفتیم، شاید در نگاه اول این مسابقات در قیاس با مسابقات ایران بسیار بدوی به نظر میرسید، اما سادگی خاص و بیتکلفی در آن موج میزد. به نظر معذوریتهایی را هم برای خودمان فراهم کردهایم که میتوان غیرمحسوستر به آن پرداخت.
وی در پایان اظهار کرد: نباید خودمان را دستکم بگیریم و در مقایسه ایران و مالزی این فضا را چیره نکنیم که مسابقات مالزی در آیتمهای متعدد فراتر از ایران است. از سوی دیگر نباید به فکر حذف مسابقات دیگر و نپرداختن به آن باشیم. انعکاس خوب مسابقات مالزی توسعه نشر قرآن در رسانه جمهوری اسلامی ایران است که به آن نیاز داریم. زمانی مسابقات در ایران مهم خواهد بود که مسابقات روسیه و ترکیه و الجزایر و... از رسانه پخش شود و همانگونه که کمکم به مردم قبولاندیم که کشتی، فوتبال و تیراندازی و... مهم است آنها میپذیرند که مسابقات قرآن نیز مهم است.
متن نشست اول را که درباره عملکرد قاریان ایرانی اعزامی به مسابقات ایران و مالزی در سال 98 بود، اینجا و اینجا و گزارش تصویری را اینجا ببینید.
انتهای پیام