بهره‌گیری از فرصت‌های جهانی برای توسعه گرایش‌های میان‌رشته‌ای قرآن

حجت‌الاسلام والمسلمین عسکر دیرباز، رئیس دانشگاه قم، در گفت‌وگو با ایکنا، ضمن تبریک هفته پژوهش، گفت: شرایط کرونایی سبب نبود دانشجویان شده و جای خالی آنها را کاملاً احساس می‌کنیم. وقتی دانشجویان در محیط دانشگاه حضور دارند، شور و نشاط و شعف حاکم است و وقتی نیستند احساس غم و غصه داریم و امیدواریم این معضل برطرف شود.

وی با بیان اینکه قشر دانشجو و دانشگاهیان قشر پیشروی جامعه است، افزود: دانشجویان در دوره قبل از انقلاب و در طول جنگ دوشادوش مردم حماسه خلق کردند. مقام معظم رهبری فرمایشات متعدد و نابی را در مورد دانشگاه تراز انقلاب دارند که باید سرلوحه مدیران دانشگاه‌ها باشد. البته قدم‌هایی برداشته شده ولی با وضع مطلوب و ایجاد دانشگاه تراز انقلاب اسلامی فاصله زیادی داریم.

بیشتر بخوانید:

دیرباز در پاسخ به این سؤال که به نظر می‌رسد وضعیت بسیاری از رشته‌های دانشگاهی از جهات آموزش و اشتغال و دانشجویان خوب نیست و اگر نیاز جدی به رشته‌های علوم انسانی و اسلامی نداریم چرا این قدر دانشجو می‌پذیریم و نباید در این باره فکری کنیم، بیان کرد: مقام معظم رهبری از 25 سال پیش قشر دانشگاهی و حوزوی را در کنار یکدیگر بر لزوم حرکت در مرزهای علم تشویق و ترغیب فرمودند. باید فاصله خود را با قافله علم در تمامی تخصص‌ها کم کنیم؛ لذا عمده پیشرفت علمی مدیون زحمات و حمایت‌های رهبری است.

درک ضرورت علوم انسانی اسلامی

رئیس دانشگاه قم اظهار کرد: صرف اینکه آثار و نظریات دیگران را ترجمه و از تولیدات آنها بهره ببریم مفید نیست؛ رهبر انقلاب به خصوص در سالیان اخیر تأکید ویژه‌ای بر اسلامی‌سازی علوم انسانی دارند. در بیانیه گام دوم انقلاب هم مؤکداً بر حرکت علمی کشور تأکید داشتند که آثار آن هم در دانشجویان و استادان انقلابی دیده می‌شود. پیشرفت‌های ما در رشته‌هایی چون مسائل دفاعی و هسته‌ای و سلول‌های بنیادی چشمگیر است، ولی تمایل زیادی به تحصیل در علوم تجربی وجود دارد. البته رشته‌های علوم تجربی در تمامی رشته‌ها بازار کار خوبی ندارد. این گرایش نشانگر تمایل محصلان و خانواده آنان به سمت رشته‌های پزشکی و مرتبط با آن است، ولی دلیل نمی‌شود که بگوییم نیازمند علوم پایه نیستیم. این علوم مورد تأکید رهبری و زیرساخت توسعه علوم است و حتی اگر دانشجویان اندکی علاقه‌مند باشند نباید بگذاریم که تضعیف شود. علوم انسانی به خصوص اسلامی‌سازی آن هم زیرساخت تربیت افراد است و دیدگاهی متدینانه دارد.

دیرباز افزود: کشور از ناحیه علوم انسانی غربی آسیب دیده و می‌بیند؛ بنابراین نمی‌توانیم منکر ضرورت رشته‌های علوم انسانی و اسلامی شویم، ولی نیازمند اصلاحات است؛ بنابراین کمبود فرصت اشتغال در برخی رشته‌ها دلیلی بر بی‌اهمیتی رشته‌های علوم انسانی و اسلامی نیست و باید از فرصت‌های بین‌المللی و جهان اسلامی برای توسعه این رشته‌ها بهره ببریم. 

اجرای طرح اشتغال‌پذیری

وی با ذکر اینکه وزارت علوم برای کاهش مشکلات اشتغال در علوم انسانی و علوم پایه طرح اشتغال‌پذیری را اجرا می‌کند، گفت: دانشجویان در قالب این طرح (اشتغال‌پذیری) علاوه بر مباحث علمی، یک‌سری مهارت‌های عمومی را مانند حل مسئله، ارتباط و تقویت هوش و مهارت‌های تخصصی شغلی مرتبط با دروس می‌آموزند. این طور نیست که وزارت علوم بی‌خیال باشد و فقط بگوید وظیفه من آموزش است و کاری به اشتغال ندارم. با وزارت کار و نهادهای دیگر ارتباطاتی وجود دارد تا رشته‌هایی که به لحاظ کار اشباع شده و نیاز فوری نظام نیست به صورت میان‌رشته‌ای تعریف شود تا کارآمدی دانشجویان بالاتر برود و بازار کار بهتری هم ایجاد شود.

دیرباز با تأکید بر اینکه یکی از اقدامات لازم آمایش رشته‌ها و فرصت‌های شغلی در رشته علوم قرآن و حدیث است تا بتوانیم برای 20 سال آینده برنامه‌ریزی درستی کنیم، افزود: این تشبیه شاید خیلی مطلوب نباشد، ولی برای درک بحث خوب است؛ همان طور که در تولید یک کالا نباید صرفاً به بازار داخل کشور توجه کنیم، در تربیت متخصصان علوم قرآن و حدیث هم نباید صرفاً به نیازهای داخلی توجه کنیم؛ اگر رویکرد و نگاه منطقه‌ای، جهان اسلامی و بین‌المللی داشته باشیم، نیازهای زیادی وجود دارد که اولین لازمه آن تربیت دانشجویان علوم قرآن و حدیث باسواد و بامهارت به خصوص مسلط به زبان است.

وی بیان کرد: اگر دانشجویان علوم قرآن و حدیث به یکی دو زبان مسلط باشند و مهارت نوشتن، خواندن، فهمیدن و انتقال و صحبت کردن را فرابگیرند، قطعاً می‌توانند در کشورهای منطقه و حتی در سطح بین‌المللی فعال باشند؛ وگرنه در درون کشور نیازها در بسیاری از مباحث علوم قرآنی اشباع شده است؛ البته در داخل کشور هم تمایل به گرایشهای میان‌رشته‌ای قرآن و علوم و توسعه آنها نقش زیادی در رفع دغدغه‌ها دارد.