به گزارش ایکنا از اردبیل، ماه شعبان، ماه اهل بیت پیامبر(ص) است که یکی از بافضیلتترین اعمال در آن صلوات فرستادن است.
صلوات در فرهنگ شیعه از جایگاه خاصی برخوردار است، به گونهای که رسول خدا(ص) فرمود: «بخیل واقعی کسی است که نام من در نزد او برده شود و بر من درود نفرستد» و درباره کیفیت صلوات نیز فرمود: «صدای خود را هنگام فرستادن صلوات بر من بلند کنید؛ زیرا که نفاق را از دلها خواهد برد».
در فضای مجازی نیز گاهی عطر و بوی صلوات پخش میشود، مثلا در فیلمی سرنشینان یک خودرو در زمانی که در ترافیک به سر میبردند، با هر ترمز خودروی جلویی، همه با هم صلوات میفرستادند، چون روی چراغ ترمز خودروی جلویی نوشته شده بود بر محمد و آل محمد صلوات یا برخی افراد برای اینکه عطر صلوات در فضای مجازی بیشتر بپیچید پیامهایی قرار میدهند که خواننده با خواندن نام حضرت محمد(ص) صلوات میفرستد، ولی در میان این پیامهای زیبا باید مواظب باشیم در دام برخی پیامها نیفتیم که اعلام میکنند نذر مثلا یک میلیون صلوات دارند و سهم هر کاربر فرستادن ۱۰ صلوات و ارسال آن برای ۱۰ نفر دیگر است و در ادامه هشدار میدهند که اگر این کار را نکنید، دچار مشکلاتی خواهید شد که برخی معتقدند چنین کارهایی نوعی بدعت محسوب میشود.
اگر امروز در فضای مجازی اینگونه از کاربران صلوات میگیرند در گذشتهای نه چندان دور اگر میان دو نفر اختلاف و بگو و مگویی رخ میداد؛ بزرگترها فقط به یک جمله بسنده میکردند و میگفتند «صلوات ختم کن» و طرفین دعوا به احترام نام پیامبر اکرم(ص) به غائله خاتمه میدادند؛ یعنی گاهی ذکر صلوات به اندازه یک دادگاه و حکم یک قاضی تاثیر داشت.
مداحان و ذاکران اهل بیت(ع) از کسانی هستند که سنت صلوات گرفتن را به خوبی در جامعه اجرا میکنند و کافی است به اشعار و رباعیهای آنها در هنگام شروع مراسمها و هیاتها توجه کنیم تا به میزان تاثیر این فرهنگ در میان مردم پی ببریم. هنوز فراموش نکرده ایم که بزرگترها و اهل دل در هر فرصتی از مردم صلوات میگرفتند و هرچند در نسل امروزی کمی رنگ باخته است، ولی اعتقاد بر آن همچنان پابرجاست.
صلوات فرستادن در داخل اتوبوسهای شرکت واحد، مراسمهای عمومی، چاووشیها، عزاداریها، تشییع مومنان و حتی مراسم عروسی و شادی، فرهنگی است که در جای جای کشورمان مرسوم است و در قالبهای مختلف بیان میشود. عبارتهای «دهانت را با ذکر صلوات بر محمد و آل محمد خوشبو کن»، «سرازیری قبر علی به فریادت برسد؛ صلوات ختم کن»، «خدا پدر و مادر صلوات فرست رو بیامرزد» و «خواهی نشود لال به هنگام ممات، هر زبانی که فرستد به محمد(ص) صلوات» از مواردی است که بهانهای میشود تا یادی از پیامبر رحمت و خوبیها کنیم و بر او و خاندانش درود فرستیم.
از این دست بهانهها بسیار است، مثلا در مسجدی که هنگام مراسم جای نشستن نیست؛ مجری یا سخنران از مردم تقاضا میکند تا با ذکر یک صلوات جلوتر آمده و برای دیگران جا باز کنند؛ سخنران در هنگام سخنرانی برای نوشیدن جرعهای آب یا پیدا کردن مطلبی از کتاب و یا حتی یادآوری مطلب فراموش شده از مردم تقاضا میکند تا در این فاصله صلوات بفرستند و برخی نیز بدون هیچ بهانهای و فقط برای روحانیتر شدن مراسم و به قول اهل ادب برای تیمن و تبرک، نام محمد(ص) را بهانه میکنند تا از مردم صلوات بگیرند.
هر چند در این دو سال که کرونا میان جمع مومنین به ویژه در نمازهای جماعت مساجد، فاصله انداخته، ولی در زمانی که آمار مرگ و میر کروناییها کاهش یافت و مردم با رعایت فاصله اجتماعی در برنامههای مساجد شرکت کردند، باز صلواتهای جمعی رونقی دوباره به اجتماع مومنین داد.
مردم گاهی برای تشویق دیگران صلوات میفرستند و گاهی برای جلوگیری از اختلاف نام پیامبر را بر زبانهای جاری میکنند، ولی بعضی نیز معتقدند «در شروع هر کاری صلواتی بفرست؛ در وقت نماز و هر کاری، وقت و بی وقت صلواتی بفرست» چای صلواتی، واکس صلواتی، سلمانی صلواتی، نانوایی صلواتی و بسیاری از خدمات دیگر که در سنگرهای هشت سال دفاع مقدس و پشت جبهه ایجاد شد؛ فرهنگ صلوات را در میان مردم نهاینهتر کرد و هنوز هم میبینیم که بسیاری از افراد نان صلواتی و شربت صلواتی نذر میکنند تا هم به نذر خود عمل کنند و هم از مردم صلوات بگیرند.
از این خاطرات شیرین که بگذریم آیهای از قرآن را تلاوت میکنیم که ذکر بعد از نمازهای جماعت است. آیه ۵۶ سوره احزاب «ان الله وملائکته یصلون علی النبی، یا ایها الذین امنوا صلوا علیه وسلموا تسلیما»، بر پیامبر و خاندانش صلوات میفرستیم. درباره معنای درود خدا و فرشتگان و مومنان در این آیه از امام کاظم(ع) سوال شد و آن حضرت فرمود: درود فرستادن خدا، نوعی رحمت از جانب اوست و درود فرشتگان، ستایشی از آنها نسبت به رسول خداست و درود مومنان، دعایی از آنها برای پیامبر(ص) است.
در روایات رسول خدا(ص) و ائمه(ع) نیز یادگاریهایی در این زمینه وجود دارد. مثلا رسول خدا(ص) فرمود «وقتی چیزی را فراموش کردید؛ بر من صلوات بفرستید که موجب یاد آمدن آن چیز خواهد شد» یا هنگامی که گلی را به امام صادق(ع) دادند؛ آن حضرت گل را بوییدند و سپس فرمود که هرگاه گلی را بو کردید، صلوات بفرستید و رسول خدا(ص) نیز فرمود «کسی که گل سرخ(گل محمدی) ببوید و بر من و آل من صلوات نفرستد، بر من جفا کرده است».
امام باقر(ع) به صلوات در رکوع و سجدههای نماز توصیه کردند و امام صادق(ع) بر فرستادن صلوات بین نماز ظهر و عصر تاکید داشتند؛ چون پاداش چنین صلواتی با ۷۰ رکعت نماز برابر خواهد بود.
زمان نیاز و حاجت، یکی از بهترین زمانهایی است که به صلوات سفارش شده و امام صادق(ع) فرمود: هر کس حاجتی دارد؛ باید با صلوات بر محمد و آلش آن را آغاز کند و سپس حاجت خود را بخواهد و باز هم در پایان، صلوات بر محمد و آلش بفرستد؛ زیرا خدا از آن، کریمتر است که دو طرف را بپذیرد و میانه را وانهد.
صلوات در شب و روز جمعه برتر از سایر زمان هاست؛ به گونهای که منزلت مومنان را در نزد پیامبر(ص) نزدیکتر میکند. چون رسول اکرم(ص) فرمود «در هر روز جمعه بسیار بر من صلوات و درود فرستید؛ زیرا صلوات امتم در هر جمعه بر من عرضه میشود و هر که بر من بیشتر درود فرستد؛ منزلت و مقام او به من نزدیکتر است».
علاوه بر موارد فوق سفارش شده که هنگام وزیدن باد و عطسه کردن، صلوات را فراموش نکنید و در بعضی از مکانها مانند مسجد به صلوات فرستادن توصیه شده است و امیرمومنان(ع) فرمود هر گاه از مسجدی عبور کردید؛ بر پیغمبر صلوات بفرستید.
مراجع تقلید نیز یکی از مستحبات رکوع و سجده را صلوات فرستادن پیش از ذکر رکوع یا بعد از آن دانستند و حتی اگر در میان نماز یکی از اسامی مبارک رسول اعظم(ص) را شنیدیم؛ مستحب است صلوات بفرستیم.
حضرت امام خمینی(ره) در مساله ۱۱۲۴ رساله اینگونه حکم دادند که هر وقت انسان اسم مبارک حضرت رسول(ص) و سلم مانند محمد و احمد، یا لقب و کنیه آن جناب را مثل مصطفی و ابوالقاسم بگوید یا بشنود، اگر چه در نماز باشد، مستحب است صلوات بفرستد و در مساله بعد نیز تصریح کردند موقع نوشتن اسم مبارک حضرت رسول الله مستحب است صلوات را هم بنویسد؛ و نیز بهتر است هر وقت آن حضرت را یاد می کند صلوات بفرستد.
بنابر این کسی که مشغول تلاوت آیه پایانی سوره فتح است که میفرماید «محمد رسول الله» یا آیه ششم سوره صف را تلاوت میکند که میفرماید «من بعدی اسمه احمد»، مستحب است صلوات بفرستد یا اگر ذاکر اهل بیت(ع) شعری میخواند که آخر مصرع هر بیت آن نام محمد برده میشود، برای هر بیت مستحب است صلوات بفرستد که معمولا شاعران و ذاکران از حاضران درخواست میکنند تا صلوات اول را بلند بفرستید و صلواتهای بعدی را زیر لب زمزمه کنند و آهسته صلوات بفرستند.
امام خمینی(ره) در کتاب اسرار الصلوه با بیان روایتی درباره فضیلت صلوات بر پیامبر مینویسد: کسی که بر پیامبر درود می فرستد و سلام می گوید؛ باید مراقب باشد که عملش با این صلوات و سلام در تضاد نباشد. زیرا که روح صلوات، تحیت و اکرام است و روح سلام و صلوات مخالف با اذیت و آزار است. پس هر گاه که بر پیامبر و آل او درود فرستادی و با زبان بر پیامبر سلام گفتی، پس مواظب باش که با عملت او را آزار ندهی که در این صورت قولت با عملت مخالف خواهد بود؛ زیرا اخبار بسیاری در مورد عرضه اعمال تو بر رسول خدا و ائمه علیهم السّلام وارد شده است.
یکی از سفارشهای بزرگان در این ماه مداومت بر صلوات شعبانیه است که رهبر معظم انقلاب در این زمینه فرمودند؛ در این صلوات شریف ظهرها میخوانید که پیغمبر تا لحظه مرگ هم، ماه شعبان و روزها و شبهای شعبان را گرامی میداشتند و همه شعبانها در زندگی آن بزرگوار اینطور بود که بعد در همین صلوات میخوانید «اللّهم فأعنّا علی الاستنان بسنّته فیه و نیل الشّفاعة لدیه»؛ سنت این بزرگوار را در این ماه انشاءاللَّه ادامه بدهید که توجه، دعا، ذکر و آماده شدن برای ورود در ماه مبارک رمضان است.
اینک که بهار صلوات آغاز میشود و دلهای مومنان برای ورود به ضیافت الهی و ماه مبارک رمضان آماده میشود؛ جانهای خود را با ذکر صلوات نورانی کرده و با قول و عمل بر پیامبر رحمت(ص) و خاندانش درود فرستیم و مراقب اعمال و رفتار خود باشیم تا با شفاعت رسول اکرم(ص) وارد بر ماه میهمانی خدا شده و فضیلت شب قدر را درک کنیم.
خبرنگار: فائزه ندایی
انتهای پیام