گزینش محتوای سالم، پویا و نوآورانه احترام به جامعه کتابخوان است

به گزارش روابط عمومی بیست‌ویکمین دوره جایزه قلم زرین؛ حمید هنرجو دبیر این دوره از این رویداد، صبح چهارشبه، 14 تیر؛ همزمان با روز قلم با حضور در برنامه سلام خبرنگار شبکه خبر ضمن تبریک این روز به همه اصحاب قلم و تمامی افرادی که در مسیر تعالی اندیشه با خلق آثار مکتوب گام جهدی کوشا دارند؛ درباره ملاک‌های انتخاب کمی و کیفی آثار جایزه قلم زرین گفت: جشنواره قلم زرین که بیست‌ویکمین گام خود را پشت سرم می‌گذارد، جشنواره‌ای حرفه‌ای و درعین‌حال مردم‌نهاد است. به آن معنی که انجمن قلم تشکلی غیردولتی و برگرفته از خود نویسندگان و جامعه اهل قلم است که همگی طی تعاملی با یکدیگر این جشنواره را بنیانگذاری کرده و 21 سال با تمام فراز و فرودها به شکل مستمر آن را برگزار کرده‌اند.

وی با بیان آنکه ملاک انتخاب و داوری آثار در این جایزه ادبی بر اساس کتاب‌ها منتشر شده است خاطرنشان کرد: در این گام کتاب‌های منتشرشده در سال 1401، توسط 15 داور در پنج رشته تخصصی «شعر بزرگسال»؛ «داستان بزرگسال»؛ «داستان کودک و نوجوان»؛ «شعر کودک و نوجوان» و «نقد و پژوهش ادبی» مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند.

دبیر بیست‌ویکمین جایزه قلم زرین با بیان آنکه آثار هرکدام از این رشته‌ها به شکل تخصصی در مقام تولید و خلق اثر ادبی کیفی و با همان نگاه مبتنبی بر تخصص در در روند داوری مورد توجه قرار می‌گیرند یادآور شد: قاطبه اهل فرهنگ و هنر نیز پیگیر این آثار هستند. به ویژه آنکه اغلب آنها در مقام تولیدکننده (نویسنده یا ناشر) در صحنه آفرینش کتاب‌ها نقش دارند.

هنرجو با اشاره به  آنکه کتاب‌هایی که در سال 1401 منتشر شده‌است آمار بالایی داشت درباره جمع‌آوری این آثار برای روند داوری گفت: فهرست بخشی از آثار توسط خانه کتاب تهیه شده است که ما از آن فهرست بهره بردیم. بخشی دیگر با توجه به این مولفه که داوران ما به سبب ارتباط مستقیمی که با بدنه نشر و آثار تولیدی طی هر سال دارند، آثار سال گذشته را خود معرفی کرده‌اند و بخشی دیگر نیز توسط خود نویسندگان و ناشران به دبیرخانه این رویداد ارسال شده است.

این نویسنده و شاعر کودک و نوجوان درباره روند داوری بیست‌ویکمین دوره‌ جایزه قلم زرین با اشاره به برگزاری سه جلسه تخصصی داوری و همچنین جلسات متعدد هم‌نظری و ارتباط شبانه‌روز داوران بر بستر پیام‌رسان‌های داخلی که به شکل شبانه‌روزی گرده‌ای مشترک داشته‌اند به نتیجه و خروجی خود رسیدند که در روز قلم برگزیدگان بخش‌های مختلف معرفی و تجلیل خواهند شد.

هنرجو در پاسخ به پرسشی دیگر مبنی بر شیوه جمع‌آوری چندگانه آثار برای داوری این دوره آنگونه که خود به آنها اشاره کرد درباره مجموع آثار وارد شده به روند داوری گفت: مجموعه آثاری که به دست ما رسید با توجه به حوزه‌های مختلف بیش‌از پنج هزار عنوان بود. اما تعداد آثاری که از نظر ارزش‌گذاری فرهنگی و جریان تأثیرگذاری که یک کتاب می‌تواند داشته باشد آثار متفاوت و تعداد آنها در روند نهایی داوری کمتر از این عدد بود.

وی یادآور شد: چرایی این کاهش به چارچوبی بازمی‌گردد که از نظر فنی و تخصصی مد نظر داوران قرار دارد. یعنی آثار برای ورود به داوری نهایی باید دارای متر و معیاری مشخص باشند تا بتوانند مراحل داوری اولیه را پشت سر بگذارند و به داوری نهایی راه پیدا کنند.

به گفته این شاعر و منتقد ادبی؛ خصوصیت ممتاز جشنواره قلم زرین با دیگر رویدادهای جایزه محور کشور آن است که از اولین مسئولان و عوامل این رخداد ماند دبیر، داوران و دبیر اجرایی همگی آنها دست به قلم هستند و از نویسندگان خوش‌نام کشور به شمار می‌روند. این مولفه روند داوری و برگزاری این جشنواره را بر مداری کاملا تخصصی قرار می‌دهد.

دبیر بیست‌ویکمین دوره جایزه ادبی قلم زرین درباره تعداد برگزیدگان و شایستگان تقدیر این دوره از جشنواره گفت: در مراسم اختتامیه دو برگزیده در بخش شعر خواهیم داشت و بقیه آثار به‌لحاظ آنکه نتوانسته‌اند از نظر جمع‌بندی تخصصی از دید داوران تمامی شرایط برگزیده شدن را کسب کنند به عنوان آثار شایسته تقدیر معرفی خواهند شد.

هنرجو با اشاره به آنکه در روند جمع‌آوری آثار با موضوع و معضلی بنام کتاب‌سازی در کشور روبه‌رو هستیم خاطرنشان کرد: هر جشنواره‌ای با توجه به سیاست‌گذاری‌ها و نگاه‌های کلانی که دارد به شکل غیرمستقیم و تلویحاً نقدهایی به آن وارد است. ما نیز  در بیانه هیئت داوران به این عنوان که بر فرض مثال داوران آثار حوزه شعر کودک و نوجوان نتوانستند اثری را به‌ عنوان برگزیده تشخیص دهد، این نقد را بازگو می‌کنیم که کیفیت آثار به جایگاه برگزیده نرسیده است و بخشی از این آثار به روند کتابسازی به عنوان آسیب کلان نشر کشور مترتب است.

این منتقد ادبی و استاد دانشگاه با تاکید برآنکه بحث کتاب‌سازی را از چند جهت می‌توان مورد رصد قرار داد تصریح کرد: خدا را شکر با همه آسیب‌هایی که حوزه کتاب‌خوانی طی این سال‌ها آنرا تجربه کرده است، هنوز هم نسل و مردم کتاب‌خوان در کشور ما وجود دارد. پس برای احترام به این نسل باید محتوای آثار، محتوای سالم، پویا و دارای نوآوری باشد که اینها ملاک‌هایی است که داوران هر رشته‌ای برای تشخیص کتاب دارای کیفیت و کتاب‌سازی در روند داوری خود قرار می‌دهند.

هنرجو در پایان با تأکید بر آن‌که مقوله کتابسازی را بیشتر میان ناشران خصوصی شاهد هستیم گفت: در محتوای این دست از کتاب‌ها دغدغه بالایی دیده نمی‌شویم و گرته‌برداری‌های شدیدی را شاهد هستیم. درست است که تمام آنها مجوز انتشار از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را دارند که با ضوابط نشر همخوانی دارد. اما وزارت ارشاد یا هر نهادی که در مقام تعیین‌کننده مجوز نشر کتاب قرار دارد نمی‌تواند ورود تخصصی به محتوا داشته باشد. اما در داوری آثار در جشنواره‌ها از جمله قلم زرین ما از سلیقه تخصصی داوران برای تشخیص آثار کیفی از دیگر آثار بهره می‌بریم.