«اُ 324» قصه مبارزه با استعمار و امنیت ملی است + صوت و فیلم
کارگردان مستند «اُ 324» گفت: این فیلم به آدم‌هایی که جان خود را فدای امنیت کشورشان کردند می‌پردازد ضمن اینکه می‌گوید هیچ‌گاه اشغالگری منجر به آبادانی نمی‌شود زیرا اشغالگران با هدف آبادانی وارد کشور نمی‌شوند.
جشنواره سینما حقیقت امسال به کار خود پایان داد اما آثاری که در این دوره به نمایش درآمدند یک ویژگی بارز داشتند که خصیصه مطالبه‌گری و عدالت‌خواهی به ویژه در مستندهای بخش جایزه شهید آوینی بود و از آنجمله می‌توان به «قوی‌دل»، «دوئل بوکمال»، آنها»، «پایان جنگ»، «آنها» و «احمد» اشاره کرد. خبرگزاری بین‌المللی قرآن با برخی از فیلمسازانی که در این جشنواره تولیداتشان ویژگی مطالبه‌گری داشت گفت‌و‌گوهایی انجام داده که در اولین قدم با مصاحبه مهدی حاجی یوسف کارگردان مستند «اُ 324» همراه می‌شویم.
ایکنا – در ابتدای بحث، پیرامون چرایی و چگونگی ساخت مستند «اُ 324» توضیح دهید.
من به اتفاق سحر جعفری جوزانی (تهیه‌کننده) در «کارگاه فیلم جوزانی» مشغول کار روی راش‌هایی بودیم که جوزانی خود آنها را فیلمبرداری کرده بود. در بین آن فیلم‌ها، بخش‌هایی مربوط به آقای عطاالله صفوی هم وجود داشت. خانم جوزانی گفتند سال 80 به همراه پدرشان برای یافتن بازیگر برای سریال «در چشم باد» به تاجیکستان رفتند. در آنجا با صفوی گفتوگو میشود. این فرد در دهه 40 میلادی به همراه چند نفر از دوستانش به شوروی می‌روند؛ سرزمینی که مدینه فاضله سوسیالیست‌ها در آن زمان بود. آنها در سرزمین که رویایشان بود زندانی‌شده و 9 سال در اردوگاه‌های کار با سختی زندگی کردند. بعد از فوت استالین به آنها گفته میشود که بی‌گناه هستند. وی بعد از آزادی به تاجیکستان رفته، مشغول تحصیل شده و پزشک میشود. یک‌بار نیز به وطن برمی‌گردد اما بلافاصله به تاجیکستان بازگشته و درنهایت سال‌های پایانی عمر را در کانادا می‌گذراند. کار کردن درباره آدم‌هایی که برای ایده و اندیشه‌شان زندگی می‌کنند را دوست دارم. پژوهش‌های مستند را خانم جوزانی انجام داده است. همچنین فیلمنامه این کار را نیز، وی انجام داده است.
ایکنا – فیلم «اُ 324» در بخش جایزه شهید آوینی حضور دارد. درباره دلیل حضور این فیلم در این بخش توضیح دهید.
فیلم‌هایی که در این بخش حضور دارد به موضوعات مقاومت نظر دارد. این مقاومت می‌تواند در هر برهه از تاریخ این سرزمین روی داده باشد. من در فیلمم به مقاومت مردم کشور در زمان جنگ جهانی دوم اشاره داشتم. در آن مقطع انگلیسی‌ها از جنوب و روس‌ها از شمال به کشورمان حمله کردند. در حمله‌هایی که به ایران صورت گرفته بسیاری از مردم کشورمان کشته شدند. این موضوع در سریال «در چشم باد» نیز مورد توجه قرار گرفته است. متأسفانه درباره اتفاقاتی که در آن مقطع رخ داد چندان‌که باید اطلاع‌رسانی لازم انجام نشده است. این فیلم تلاش دارد در حد توان خود بر آگاهی‌های مخاطبانش بیفزاید. این کار جدا از پرداختن به آدم‌هایی که جان خود را فدای امنیت کشورشان کردند روی یک نکته دیگر هم تأکید دارد آن‌هم اینکه، هیچ‌گاه اشغالگری منجر به آبادانی نمی‌شود زیرا اشغالگران با هدف آبادانی وارد کشور نمی‌شوند.
ایکنا – جایگاه مستندهای تاریخی در کشورمان بسیار خالی است به ویژه کارهایی که به صورت ویژه به تاریخ این سرزمین در یک صدسال گذشته نظر داشته باشد. تولید کارهایی با این محوریت چه تبعاتی مثبتی برای جامعه دارد؟
در شرایطی که چندان میلی برای کتاب خواندن وجود ندارد ساخت فیلم‌های تاریخی این امکان را فراهم می‌آورد که تا حدودی مردم با گذشته خود آشنا شوند البته هیچ‌گاه فیلم نمی‌تواند دقت و کمال کتاب را داشته باشد اما باید از هر وسیله و فرصتی باید برای بالا بردن آگاهی تاریخی بهره برد.
ایکنا - در ساخت مستندهایی که محورشان اتفاقات تاریخی است چه مشکلاتی وجود دارد؟
بزرگترین مشکلی که در این رابطه وجود دارد سفارشی‌سازی است که در این حوزه دیده میشود درحالی‌که در مستند اصل بر این است که سازنده مستقل بوده و به او خط‌وربط داده نشود وگرنه اگر مستندساز تنها راوی آنچه باشد که از او خواسته شده، یک کار صرفاً سفارشی ساخته که هیچ جریانسازی مثبتی به همراه نخواهد داشت. مشکل دیگری که در حوزه مستند وجود دارد بحث نمایش آثار مربوطه است.
تنها محلی که به صورت تخصصی کارهای این حوزه را به نمایش در می‌آورد شبکه مستند است اما متأسفانه این شبکه آنچنان که باید به مردم معرفی نشده برای همین شاید کمتر فردی از کارهایی خوبی که در این شبکه پخش میشود مطلع است. پیشنهاد می‌کنم آثار خوبی که قرار است روی آنتن شبکه مستند رود توسط شبکه‌های اصلی و پرمخاطب به مردم معرفی شوند.
ایکنا – شهید آوینی را می‌توان در سینما مستند یک الگو برای جوان دانست که کارهایش راوی ایثار جوانان این سرزمین است. به عنوان فیلمسازی جوان که اثرش در جایزه شهید آوینی حضور دارد تا چه حد با اندیشه‌هایی آوینی آشنا هستید و نگاه وی را به سینما چگونه تعریف می‌کنید؟
شهید آوینی فردی است که در ایام جنگ تحمیلی به معرفی جوانانی پرداخت که با جانشان ایثار کردند تا این سرزمین برقرار بماند. این امر به‌خودی‌خود اتفاقی مثبت محسوب میشود که باید قدر آن را دانست و به عنوان الگو به جوان فیلمساز معرفی کرد. جایزه شهید آوینی در گذشته محدود به آثاری خاص بود اما با گسترده شدن موضوعات این قسمت فیلم‌هایی فرصت نمایش پیدا کردند که آرمان‌های شهید آوینی را مدنظر داشتند. این امر اتفاقی مطلوب محسوب میشود که باید مورد حمایت قرار گیرد.
ایکنا - جشنواره سینما حقیقت تا چه حد توانسته فرصتی برای دیده شدن مستندسازان جوان باشد؟ همچنین به بحث حقیقت و جایگاه آن در این جشنواره توضیح دهید؟
این جشنواره به‌واقع محلی برای دیدن شدن آثار مستند است. من این ویژگی در کار قبلی‌ام «حبیب‌الله» عیناً شاهد بودم. سینما حقیقت فرصتی پیش آورد تا کار من در آن سوی مرزها هم دیده شود. این اقدام را باید به فال نیک کرد و از آن حمایت کرد. ذات مستند بر پایه حقیقت استوار شده است. اگر کارهای این حوزه بخواهد از حقیقت دوری کند دیگر نمی‌توان برای آن عنوان مستند را در نظر گرفت. این شرط برای جشنواره سینما حقیقت هم صادق است. بحث پژوهش برای ارتقای این جشنواره مهم‌ترین شرط و جدا از حمایت‌های دولتی است. باید تولیدات این عرصه با پژوهش همراه شود تا کیفیت آثار بتواند روی جشنواره هم تأثیرات مثبت خود را داشته باشد.
ایکنا – آیا سینمای مستند را ادامه خواهید داد یا اینکه این عرصه دری برای ورود به سینمای داستانی برایتان است؟
ابتدا که می‌خواستم به مستندسازی ورود کنم به من گفته می‌شد بعد از ساخت دو یا سه مستند این بخش را رها کرده و وارد سینمای داستانی شوم اما به‌شخصه چنین امری را باور ندارم و معتقدم این عرصه قادر است فرصتی مناسب برای بیان دغدغه‌هایم باشد. فیلم بعدی من «چرخ‌ها و پاهای دونده» نام دارد. در این فیلم نیز تلاش می‌کنم به گوشه‌ای از تاریخ سرزمینم بپردازم.
گفتوگو از داوود کنشلو
انتهای پیام
