شیدای قرآن

ماه مبارک رمضان، بهار قرآن است و چه خوش سعادتند کسانی که علاوه بر تلاوت کتاب الرحمن و ختم کردن کلام‌الله مجید در این سند سعادت تدبر کرده و در مسیر فهم و عمل به کتاب خدا حرکت می‌کنند. قطعاً یاوران قرآن کسانی هستند که در طول شبانه‌روز عمر خویش با کتاب الله انس و الفت دائم دارند. از جمله شخصیت‌های باعظمت علمی، معنوی، اجتماعی و قرآنی حوزه‌های علمیه استان خوزستان و شهر دارالمؤمنين شوشتر که به دلیل انس عجیب ایشان با قرآن کریم در ماه مبارک رمضان زیبنده است از ایشان یاد کنیم، علامه ذوالفنون و مرجع تقلید شیعه، آیت‌الله‌العظمی سیدمحمدحسن آل طیب(طاب ثراه) است.

تولد، خاندان و استادان

معظم‌له از احفاد محدث کبیر و علامه نحریر آیت‌الله‌العظمی سید نعمت‌الله جزائری(قدس سره) و فرزند فقیه عالیقدر آیت‌الله‌العظمی سیدمحمدحسین آل طیب(رضوان الله تعالی علیه) هستند که در ماه ذی‌القعده سال ۱۳۲۹ ه.ق در بیت علم و تقوا در شوشتر ديده به جهان گشود.

وی دروس مقدمات و سطوح را نزد عموی فرزانه‌اش آیت‌الله سیدمحمدباقرآل طیب(ره) و سطوح عالی را در محضر آیت‌الله محمدکاظم شوشتری(ره) و برخی از ریاضیات، نجوم، هیئت و طب قدیم را نزد پدر بزرگوارش فراگرفت و از محضر فقیه مقدس آیت‌الله‌العظمی سیدمحمدمهدی آل طیب(رضوان الله تعالی علیه) کسب فیض کرد. پس از آن به دزفول مهاجرت کرده و در مجلس درس آیت‌الله‌العظمی محمدرضا معزّی دزفولی شرکت کرد و در فقه، اصول، درایه و علم حدیث از آن فقیه عالیقدر بهره‌مند شد.

اشتیاق به کسب علم پای معظم‌له را به شهر علم، فضیلت و قیام یعنی قم مقدسه کشاند تا در ضمن همجواری و توسل به ساحت باعظمت حضرت فاطمه معصومه(س)، آیت‌الله‌العظمی سیدمحمدحسن آل طیب را خوشه چین خرمن اساطین فضل و فضیلت شیعه در قم قرار دهد. معظم له در شهر مقدس قم از محضر بزرگانی همچون حضرات آیات عظام: شیخ عبدالکریم حائری، سیدمحمدحجت و سیداحمدخوانساری كسب فيض کرد. معظم له، پس از بهره‌مندی از بزرگان اسلام در قم، عزم تهران کرده و در مجلس درس فیلسوف گرانمایه علامه میرزا مهدی آشتیانی(ره)جهت فراگیری فلسفه و کلام در محضر آن دانشمند کم نظیر زانوی ادب به زمین زد.

بازگشت به موطن

آیت‌الله‌العظمی سیدمحمدحسن آل طیب، پس از سال‌ها کسب علم و تقوا به شوشتر بازگشت و ریاست حوزه علمیه آن سامان را بر عهده گرفت و طی سال‌های متمادی به تربیت طلاب فاضل، تدریس علوم دینی، وعظ و ارشاد، امامت جماعت، تأليف، مبارزه با فساد و مظاهر آن و امر به معروف و نهی از منکر پرداخت و در دوران مبارزات ملت شریف ایران به رهبری امام خمینی(قدس سره الشریف) نقش مهمی را در تشکیل جلسات روحانیت شوشتر و حمایت از عالمان مبارزی که از سوی رژیم منحوس پهلوی به شهر شوشتر تبعید می‌شدند ایفا کرده و با امضای اعلامیه‌ها و حضور در تظاهرات‌های متعدد علیه شاه باعث قوت قلب مردم می‌شد.

آن فقید سعید در رابطه با پیشبرد اهداف نهضت اسلامی نامه‌نگاری‌هایی با بنیانگذار عظیم‌الشأن جمهورى اسلامى داشتند. اجازات اجتهاد معظم له(ره) آیت‌الله‌العظمی سیدمحمدحسن آل طیب، جامع معقول و منقول بود و در علومی چون فقه، اصول، حدیث، هیئت، ریاضیات، نجوم، حساب، هندسه، جبر، مقابله، فنون غریبه، ادبیات و نیز فلسفه صاحب نظر بود و در علوم یادشده مهارت فراوان داشت. ایشان در خطوط سه‌گانه نسخ، ثلث و کتیبه نیز ماهر بود. فقهای گرانسنگی در تأیید مراتب والای علمی معظم له برای وی، اجازه اجتهاد و روایت صادر فرمودند.

ایشان دارای اجازه‌های متعدد در اجتهاد و روایت از حضرات آیات عظام شیخ عبدالکریم حائری یزدی(مؤسس حوزه علميه قم)، سیدابوالحسن اصفهانی، آقاضیاءالدين عراقى، شيخ محمدكاظم شيرازى، سيدمحمدهادى ميلانى، شیخ آقابزرگ تهرانی و محمدرضا تنکابنی بودند.

پس از ذکر این مقدمه ضروری، باید از سیره قرآنی آن فقیه پارسا به ویژه در ماه مبارک رمضان یاد‌ کنیم که همان منهج ائمه هدی(ع) در تکریم و انس با کتاب خداوند بود.

تسلط به قرآن و تواضع در شنیدن درس تفسیر فضلای حوزه علمیه

آیت‌الله‌العظمی سیدمحمد حسن آل طیب، انس عجیبی با قرآن داشت، این کتاب بی‌مانند را بسیار تلاوت می‌کرد و در تفسیر کتاب الرحمن بسیار مهارت داشت. نسبت به تفاسیری که در دوران حیاتشان وجود داشت بسیار مسلط بود و به حدی به قرآن علاقه داشت و نسبت به نکات تفسیری حریص بود که برخی از اوقات در ساعت شروع برنامه درس‌هایی از قرآن به اطرافیان می‌فرمود: تلویزیون را روشن کنید تا از صحبت‌های آقای قرائتی استفاده کنیم. البته ایشان تواضع خاصی داشتند و در جایگاه یک مرجع تقلید، به لحاظ تفسیری نکات غامض آیات محکم و متشابه را به خوبی می‌دانستند، ولی هیچ ادعایی در علوم نداشت و همیشه آماده استفاده از علم دیگران بود.

معظم‌له حافظ قرآن بودند و به حدی در طول روز و در حالت‌های متعدد به تلاوت کتاب خدا می‌پرداختند که گاهی خود می‌فرمودند: گاهی در خواب هم قرآن می‌خوانم و از خواب که بیدار می‌شوم، ادامه همان آیات را تلاوت می‌کنم. اطرافیان معظم‌له این صحنه را بسیار از آقا مشاهده می‌کردند. این مسئله ناظر به طهارت روح و انس خاص آن فقیدسعید نسبت به قرآن کریم بود.

تشویق نوجوانان به تلاوت قرآن

آیت‌الله‌العظمی آل طیب به تلاوت کتاب وحی شوق بسیار داشت. حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمود ملائکه پورشوشتری از بستگان معظم له می‌گوید: فراوان اتفاق می‌افتاد که وقتی اقوام حضرت آقا در منزل ایشان تشریف داشتند، دستور می‌فرمود تا کودکان و نوجوانان فامیل گرد ایشان جمع شده و با آنان به دورخوانی و تلاوت قرآن مشغول می‌شد و قرائت آنان را تصحیح می‌کرد. گاهی ایشان خسته می‌شدند و برای استراحت به اتاقشان می‌رفتند، اما به ما می‌فرمود: به تلاوت قرآن ادامه بدهید و متفرق نشوید تا بعد از کمی استراحت به شما ملحق شوم. برخی اوقات کودکان و نوجوانان که چشم آقا را دور می‌دیدند به بازیگوشی مشغول می‌شدند. معظم‌له بعد از استراحت، تشریف می‌آورد و می‌فرمود: گفتم اندکی استراحت می‌کنم و برمی‌گردم، چرا قرآن را رها کردید، شما باید تلاوت خود را ادامه می‌دادید و از قرآن فاصله نمی‌گرفتید. دوباره آن جمع پرجنب‌وجوش با یک نصیحت پدرانه و بامحبت آقا دورخوانی قرآن را شروع می‌کردند. کودکان و نوجوانانی که دیروز پای درس قرآن ایشان بودند، امروز خود را مدیون قرآن‌آموزی ایشان می‌دانند و خاطرات آن ایام را در ذهن خود مرور می‌کنند‌.

آیت‌الله‌العظمی آل طیب(ره) در آیات قرآن بسیار تدبر می‌کردند، به‌طوری که در روح لطیف ایشان تأثير می‌گذاشت. جناب آقای غلامحسین کشوری از بستگان آن فقیه عالیقدر می‌گوید: قرآن خواندن آقا را فراوان دیده بودم و این مسئله بسیار تکرار می‌شد که ایشان در حین تلاوت قرآن کریم می‌گریست و حالات معظم له در زمان تلاوت آیات رحمت و عذاب حقیقتا قابل توصیف نیست.

ختم روزانه قرآن

معظم‌له به تلاوت قرآن علاقه وافر داشتند. آیت‌الله سیدمحمدکاظم آل طیب از بستگان آن فقید سعید می‌فرمودند: در برخی اوقات و ایامی که فضای جلوی درب منزل ایشان خلوت بود و آقا هنوز کم‌بینا نشده بودند قدم می‌زدند و قرآن هم در دستشان بود و تلاوت قرآن می‌کردند. آن‌قدر در طول شبانه‌روز تلاوت ایشان زیاد بود که برخی از ایام روزانه یک ختم قرآن انجام می‌دادند.

انس آیت‌الله‌العظمی آل‌ طیب با قرآن موضوعی است که بستگان، شاگردان و ارادتمندان معظم‌‌له به آن اذعان فراوان دارند. آیت‌الله سیدنورالدین شریعتمدارجزائری از شاگردان آن فقیدسعید می‌فرمایند: معظم له شب‌های جمعه گاهی در حیات منزل قدم می‌زد و گاهی در اندرونی خانه و یا هرجا که تشریف داشتند سوره‌هایی که مستحب بوده و حدود پنج جزء از قرآن کریم می‌شدند را از حفظ می‌خواند.

سیره ایشان نسبت به تکریم و تلاوت کتاب وحی بیانگر عشق فراوان آن عالم ربانی به قرآن کریم بود. حقیقتا قرآن با پوست، گوشت و روح آیت‌الله آمیخته شده بود.

ارتحال فقیه قرآنی

علامه ذوالفنون، فقیه عالیقدر، ابرمرد علم و اخلاق پس از عمری سرشار از خدمات مهم دینی، علمی و اجتماعی سرانجام به دنبال کسالتی طولانی در تاریخ شنبه ششم صفر ۱۴۱۵ق (۲۵ تیرماه ۱۳۷۳ش) به دیار باقی شتافت و روح شریفش به شاخسار جنان پرواز کرد. روز بعد علما و فضلای حوزه علمیه، برخی از مردم شهرهای استان خوزستان به خصوص مردم شریف و عالم‌دوست شهر دارالمؤمنين شوشتر پیکر مطهر آن عالم قرآنی سیرت را بر موجی از اشک و اندوه تا خانه ابدیش بدرقه کردند و پس از اقامه نماز به امامت آیت‌الله موسوی جزایری، پیکر مطهر آیت‌الله‌العظمی سیدمحمدحسن آل طیب(ره) در یکی از شبستان‌های مقام صاحب الزمان(عج) شوشتر به تیره تراب سپرده شد.

زیبنده است جامعه علمی و قرآنی کشور، فقهایی که مشرب خاص قرآنی داشته و دارند در تمامی ایام سال خصوصاً در ماه مبارک رمضان که بهار قرآن است، به مردم به‌ویژه نسل جوان معرفی کنند تا جامعه ایمانی هم الگوهای صحیح خویش را بشناسند و هم درس انس با قرآن را از علمای دین بیاموزند، زیرا در عصر غیبت کبری سیره و سخن ائمه هدی(ع) را باید در روش زندگی و نصایح بزرگان دین جستجو کرد.

امین بهرامی(شریعت شوشتری)