در جامعه امروز سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی مبتنی بر حیات طیبه اسلامی و توجه به تولید و آسایش همراه با احسان به دیگران از همسایه گرفته تا همنوع ترویج نمیشود. همچنین منبع معتبری از این نوع سبک زندگی که هم بر الگوهای عملی توجه کند و هم مبانی نظری را موشکافانه طرح کرده باشد موجود نیست.
با توجه به اینکه سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی از اهمیت ویژهای برخوردار است، در این خصوص ایکنا خراسان شمالی، گفتوگویی را در این باره با مهدی نوری، جامعهشناس، داشته است که در ادامه میخوانید:
نوری با اشاره به اینکه سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی سابقهای طولانی دارد، گفت: در حال حاضر ادعا میکنیم که کشوری مسلمان هستیم و به یکسری از آداب و رسوم پایبندیم، اما آنگونه که باید سبک زندگی ایرانی اصیل خود را حفظ نکردهایم. سبک زندگی یعنی بر مبنای شرایط فرهنگی جامعه باید زندگی خود را پایهگذاری کرد. از ایران قدیم آموزههای زرتشت را در تاریخ خود داریم و وقتی به گذشته و سبک زندگی ایرانی نگاه کنیم، مشاهده میکنیم که بدحجابی در نوع پوشش ایرانیها وجود نداشته است.
وی با اشاره به اینکه مبارزه با ظلم و بیعدالتی از گذشته در زندگی ایرانی وجود داشته است، ادامه داد: پس از ورود اسلام، شعار مبارزه علیه بیعدالتی فراگیر شد و میتوان این نوع از فرهنگها را سبک زندگی ایرانی اسلامی دانست. سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی را میتوان در کنار مدرنیته حفظ کرد و در سبک زندگی خود آثار نوین تمدنی را اضافه کنیم.
نوری با تأکید بر اینکه تفاوتهایی بین سبک زندگی مدرنیته و ایرانی ـ اسلامی وجود دارد، گفت: اختلاف بین سبکهای زندگی مختلف وجود دارد، اما نباید سنت را کاملاً کنار گذاشت و در این حالت از اصل و ریشه فرهنگ ما چیزی باقی نمیماند. حفظ فرهنگ سنتی در کنار فرهنگ مدرنیته امکانپذیر است. باید از فرهنگهای مختلف جنبههای مثبت را گرفت و با فرهنگ اصیل و سنتی خود ترکیب کنیم. حفظ فرهنگ سنتی در کنار فرهنگ مدرنیته در جامعه ما به خوبی جا نیفتاده است و عدهای روشنفکرنما به سرکوب کامل سنت و بخش حاکمیتی جامعه نیز به سرکوب کامل مدرنیته میپردازند. بسیاری از افراد فکر میکنند برای مدرنیته شدن باید سنت را کنار گذاشت، اما این فکر کاملاً اشتباه است و ما را از فرهنگ اصیل خود تهی میکند.
وی با ذکر اینکه در حال حاضر روابط خانوادگی و ارتباطات اجتماعی ایرانیان مانند کشورهای اروپایی میشود، افزود: در سابقه تاریخی خود خانوادههای گسترده را داریم، اما در حال حاضر به سوی خانوادههای هستهای و کوچک میرویم و فرهنگ خود را فراموش کردهایم. کتابهای اندکی در رابطه با سبک زندگی و اصول فرهنگی ایرانیان در دسترس است که اکثر این نوشتهها نیز توسط نویسندههای غربی به چاپ رسیده و آنگونه که باید کتابی در دسترس نیست.
نوری با بیان اینکه در حوزه علوم انسانی و اجتماعی ضعیف عمل شده است، اظهار کرد: در حوزه ادبیات منابع غنیای در دسترس است و در حال حاضر برای مسائل اجتماعی نیز باید از دل اینگونه کتابها، فرهنگ گذشته را بیرون بکشیم. نباید خود را در مقابل فرهنگ مدرنیته ببازیم و بدانیم که مدرنیته بهشت آرمانی نیست و زمانی مدرنیته مفید است که بتوان در کنار آن سنتها را نیز حفظ کرد. نیاز است در مسائل اجتماعی تمرکز بیشتری کنیم و زیر پا گذاشتن تمام و کمال سنتها به معنای عقبماندگی خواهد بود و نباید از سنتی بودن خود خجالتزده باشیم.
وی با اشاره به اینکه برخی از افراد در جامعه به واسطه هنری که دارند در میان افراد دیگر بیشتر دیده میشوند، ادامه داد: از رفتار برخی افراد تقلید میکنیم، مانند بازیگر و ورزشکار. سینما و تلویزیون الگوی نسل جدید هستند و سبک زندگی را به افراد جامعه منعکس میکنند و زمانی که در اخبار و برنامهها به راحتی از مسائلی مانند طلاق هنرمندان صحبت میشود، قبح طلاق برای نسل جوان شکسته میشود. تضاد بین قشر روشنفکرنما و بخش حاکمیتی زیاد است و اگر این دو بخش در کنار یکدیگر حرکت نکنند، سبک زندگی ایرانی اسلامی نابود میشود.
نوری با تأکید بر اینکه صداوسیما نقشی اصلی در نابودی سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی دارد، تصریح کرد: این سازمان به جای اینکه مرکز آموزش افراد جامعه باشد، به دکانی برای کسب درآمد تبدیل شده است. صداوسیما باید مخاطبان خود را دستهبندی کند و نباید برای مخاطبی که در دورترین روستا زندگی میکند و مخاطبی که در بهترین نقطه کشور است یک نوع خوراک فرهنگی ارائه داد.
به گفته این جامعهشناس زمانی که یک شخص در دورافتادهترین روستا زندگی میکند و دکوراسیون منزلی را میبیند ناخواسته ذهن آن مخاطب به سوی نیازهایی میرود که برای او اولویت نیست و از مسیر اصلی زندگی خود خارج میشود. بخش عمده مشکلات مربوط به سبک زندگی به دست صداوسیماست و نباید بدون توجه به مخاطبان خود، مسائل فرهنگی را به آنان دیکته کند، زیرا به طور قطع پیامدهای نامطلوبی را به دنبال دارد. کشورهای جنوب غربی آسیا در حفظ فرهنگ سنتی خود موفقتر بودهاند و در حال حاضر شاهد پیشرفت ژاپن، کره و... در علوم مختلف هستیم، اما در عین حال سنت خود را در کنار پیشرفت حفظ کردهاند.
انتهای پیام