مجازی‌دیدگی؛ پدیده‌ای مخاطره‌آمیز برای خانواده

وی افزود: رسانه 2020 در عصر پست‌مدرن رسانه تک‌صدایی نبوده بلکه چندصدایی است. در واقع پست‌مدرن دنیای ژله‌ها و دوران سیال‌هاست، چراکه در دوران پست‌مدرن هیچ واقعیتی وجود ندارد و این انسان‌ها هستند که واقعیت را می‌سازند، یعنی یک موضوع آن قدر تکرار می‌شود تا همه باور کنند. در دنیای مدرن تلویزیون داریم که یک نفر حرف می‌زند و بقیه می‌شنوند. در دوران مدرن وب سایت‌ها می‌نویسند و همه می‌خوانند. وبلاگ داریم همه می‌خوانند. اما کم‌کم دوران مدرن به دوران پست‌مدرن می‌رسد که در وب‌سایت‌ها هم می‌توانند کامنت بگذارند و در تلویزیون هم نظر بدهند. این مشارکت، کم کم به جایی رسیده که حالا وب سایت هم کنار گذاشته شده و می‌گوید من یک فیس‌بوک می‌زنم با هزاران نفر که فیدهای آنها من را تأیید می‌کند و اینکه چقدر مطلب کامنت می‌خورد چقدر بازدید داشته مهم است نه آنچه منتشر شده است.

این مبلغ بین‌المللی حوزه یادآور شد: در نتیجه در این دوره‌ ژله‌ای و دوره سیالیت‌ها هیچ معرفت حقیقی و ثابتی نیست و همه چیز سیال و بسیار قابل تغییر است. در دوران پست‌مدرن ما هیچ چیز ثابتی نداریم و همه چیز مدام در حال تغییر خواهد بود. هوای امروز هوای پست‌مدرن است. اتفاقاتی هم که در این دنیا می‌افتد اتفاقاتی است که سنخش سنخ پست‌مدرنی است. رسانه و خانواده و حجابِ آن پست‌مدرن است. در یک کلام دنیای پست‌مدرن دارد همه چیز را به هم می‌ریزد. در دوران مدرن می‌گفتند انسانها دو گونه هستند یا زن هستند یا مرد، اما در پست‌مدرن می‌گویند چه کسی گفته انسانها به دو گروه تقسیم می‌شوند! چرا که می‌توانند با تغییر جنسیت، هویت‌های جنسی خود را تغییر دهند و بگویند چه کسی گفته انسان هویت ثابت داشته باشد در حالی که ثابت‌ترین هویت انسان ‌هویت جنسی اوست.

 

جهانگیری ادامه داد: این دوران پست‌مدرن در بحث خانواده هم قابل مشاهده است و هویت جنسی دچار تردید است. در گذشته اگر کسی دچار بیماری اختلال جنسیتی بود قدرت بازگو کردن نداشت اما در عصر حاضر انجمن دارند و گروه دارند و دور هم جمع می‌شوند و این نشان می‌دهد دنیا دنیای پست‌مدرن شده است و اگر این اطلاعات را نشناسیم دچار تحلیل‌های غلط خواهیم شد. بنابراین برای شناخت دنیای امروز و رسانه و خانواده اولین واکنشی که باید در دنیا انجام دهیم این است که هوای امروز دنیا را بشناسیم که دوران پست‌مدرن و دوران ژله‌ای ها و تغییرات و غیر واقعیت‌هاست و می‌فهمیم رسانه این دنیا هم دچار تغییر خواهد شد.

وی با اشاره به بروز تفکرات پست‌مدرن در افغانستان گفت: افغانستان خیلی زودتر از حتی ایران به دنبال تفکرات و تکنولوژی رفته و با سرعت تمام در حال حرکت به سمت تفکرات جدید است. اگر در سال‌های آینده تم روشن‌فکرانه ضد سنت در افغانستان رشد نکرد تردید کنید. این تضادِ بین یک سنت گذشته و جریان بسیار رو به رشد تفکر جدید، افغانستان را دچار چالش می‌کند، چرا که ابزارهای آزادی فکر در افغانستان بیشتر است. با توجه به اینکه افغانستان جامعه‌ای است که سنتی بودنش بیش از ایران است، نیازمند یک سیاست فرهنگی درست برای کنترل حرکت به سوی دوران پست‌مدرن است. لذا چالش آینده افغانستان، چالش سنت ماندگی جدی و نو زدگی جدید خواهد بود. رسانه پست‌مدرن ساخته انسان است ولی این رسانه مخلوقی است عصیانگر که خالق خود را تحت تاثیر قرار می‌دهد و این نگاه بسیار غلطی است که بگوییم رسانه را انسان ساخته، چرا که رسانه مانند چاقو است و می‌تواند خوب یا بد باشد. لذا رسانه امروز، آفریده، عصیانگر علیه آفریننده خود یعنی انسان است و دست ما هم نیست که بگوییم چطور ببرد، حتی علیه انسان شورشگری می‌کند.

مجازی‌دیدگی در خانواده

 

این مبلغ بین‌المللی حوزه ادامه داد: رسانه‌های امروز رسانه‌ای نیستند که آینده را پیش‌بینی کنند، بلکه رسانه‌ای هستند که تجویز می‌کنند و در کل دنیا صحبت می‌کنند و این مطلب از روی فیلم و کارتون ها مشهود است. در دنیایی که خانواده می‌رود به سوی مجازی دیدگی و مفهوم اسره از دست می‌رود. این را رسانه‌های پست‌مدرن اینگونه کرده زیرا مفهوم رسانه امروز تغییر کرده است و دیگر تلویزیون، تلویزیون نیست. با توجه به اینکه در دهه گذشته کودکان بیشتر وقت خود را صرف تلویزیون می‌کردند و این نشان می‌دهد رسانه تاثیر دارد ولی امروزه تاثیرش سنخ تاثیر آن زمان نیست و تو را عوض کرده اند در نتیجه خانواده دنیای امروز دچار این تغییرات شده است.

وی افزود: پیش‌بینی ما این است که مجازی‌دیدگی خانواده را داریم و در آینده به سوی خانواده‌های مجازی خواهیم رفت، یعنی هر یک از اعضای خانواده با اینکه در جمع هستند اما با جمع نیستند که این امر اتفاق افتاده است ولی آنچه در دوران پست‌مدرن اتفاق افتاده این است که خانه هست اما دایه‌های دیگری هستند که به تو شیر می‌دهند و تو از آنها ارتزاق می‌کنی. خانواده مجازی دیدگی سعی می‌کند آنچه که در گذشته به نام بیت و اسره بوده و به بیت بدون اسره تبدیل شده بود را حذف و کاری کند که اسره بدون بیت بوجود آید. ما همه خانواده هستیم اما خانواده مجازی که هیچ کدام در خانه یکدیگر را نمی بینیم و این تاثیر رسانه‌ی دوران پست‌مدرن است. هواشناسی پست‌مدرن می‌گوید که دخترانی در آینده در رسانه اعلام می‌کنند که از خانه فرار کرده و به خانه دیگری می‌روند و می‌گویند پدر و مادر واقعی من پدر و مادر خود من نیستند و افرادی که من در حال حاضر با آنها زندگی می‌کنم والدین من هستند.

استاد حوزه و دانشگاه یادآور شد: یعنی پدر و مادر دیگر کسانی نیستند که مرا ولادت کرده‌اند بلکه کسانی هستند که من در کنار آنها و با آنها زندگی می‌کنم، یعنی این هواشناسی مسیر تندباد مفهوم خانواده و پدر و مادر را در دوران پست‌مدرن تغییر داده و پدر و مادر مفاهیمی هستند که تو می‌سازی و واقعیت‌ها نبودند که بر اساس واقعیت جلو برویم و بلکه در دنیای پست‌مدرن تو هستی که واقعی‌ها را می‌ سازی.

مبلغ بین‌المللی حوزه گفت: دنیای پست‌مدرن جهان را شناور کرده است؛ در دوران پست‌مدرن می‌گویند اگر یک دختربچه با بزرگتر از خودش ازدواج کند مشکلی نیست و او می‌پذیرد چون خودش کلیشه‌ها را شکسته و خودش واقعیت جدید تعریف کرده است. در شبکه‌های اجتماعی ما یکی از مفاهیم پر تکرار و پر اثر «شوگر ددی» و «شوگر مامی» است. یعنی یک دختر جوان با یک پدر دیگر ازدواج می‌کند و دیگر اینکه یک پسر جوان با یک مادر بزرگ ازدواج می‌کند و بر اساس آمارها نشان داده شده که چقدر رسانه در تبلیغ این امر دمیده و تاثیر داشته است و یادمان باشد که رسانه این واقعیت را توصیف نکرده بلکه تجویز کرده است و می‌گوید خانواده باید اینگونه باشد و این نشان می‌دهد که رسانه چقدر مفهوم خانواده را دچار سیال بودن کرده است.

جهانگیری اظهار کرد: در واقع این دوره را باید دوران رسانه‌دایگی نامید چرا که امروز دایه مردم رسانه است و آنان از رسانه ارتزاق می‌کنند و بزرگ می‌شوند. امروز رسانه مانند دایه محرم تولید می‌کند و ما باید سهم آن را در تغییرات جدی بگیریم، زیرا رسانه مهم است و هر کس قدرت رسانه‌ای بالایی دارد برنده بوده و برده است. رسانه در این دوران از قدرت بالایی برخوردار بوده و هر کس در آن دنبال ترویج فرهنگ خودش است و همین سبب می‌شود که حل مسئله برای ما سخت شود که معنای متفاوتی دارد و باید به آن توجه داشته باشیم که غرب می‌خواهد چه محتوایی را از طریق رسانه به ما بدهد و ما چگونه باید از آن استفاده کنیم.

زمین تبلیغ را بشناسیم

 

جهانگیری با بیان اینکه چرا در حوزه دین، دانش‌آموختگان دینی، کمتر تولیدکننده و بیشتر ترویج دهنده‌اند، گفت: باید بررسی کنیم که حجم تولیدات ما در حوزه دین بیشتر است یا رقیبان ما. حقیقت این است که ما در این عرصه حتی زمین بازی را نشناخته‌ایم و در حوزه شبکه‌های اجتماعی بیشترین رسانه‌ای که ما را درگیر کرده اینستاگرام است، چنانچه بالای 70 درصد غیر طلبه‌ها در حوزه حجاب در اینستاگرام فعال بوده و 20 درصد فعالان حجاب زمین بازی را نشناخته و به جای اینستاگرام در تویتر مشغول هستند.

استاد حوزه و دانشگاه گفت: همچنین ادبیات در شبکه‌های اجتماعی از 100 درصد 80 درصد در دست رقیب است، بنابراین برای حفظ خانواده و هویت دینی جوانان از آسیب‌های رسانه در دوران پست‌مدرن اگر ذات رسانه و محتوا را نشناسیم آدم‌ها در جای خود قرار نمی‌گیرند و نمی‌توان تاثیرگذاری رسانه را به جامعه تفهیم کرد، چرا که اینها واقعیت‌های رسانه در دنیای جدید پست‌مدرن است.