تفاوت دعا، قانون جذب و انرژی درمانی چیست؟
احمد شاکرنژاد، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، گفت: متأسفانه در ایران برای فروش اشیای انرژی‌بخش از آیاتی که به تسبیح موجودات اشاره می‌کند بهره می‌برند، ولی تأکید می‌کنم که آیات، روایات و اشعار مؤید این نیست که موجودات انرژی معنوی دارند.
به گزارش ایکنا، احمد شاکرنژاد، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 9 آذر در نشست علمی «دعا یا جذب انرژی؟» ذیل همایش معنویت‌های نوظهور و معنویت اسلامی، که از سوی این پژوهشگاه در قم برگزار شد، گفت: این ارائه براساس پژوهشی است که حدود چهار ماه بر روی کالاهای انرژی‌بخش و مربوط به مراقبه و آرامش در سایت‌‌های دیوار و دیجی کالا با روش تحلیل مضمونی انجام شده است. جذب انرژی از موضوعات جدید در دنیاست و کشور ما هم متاثر از آن است و حتی در غرب فروشگاه‌هایی برای فروش کالاهای جذب انرژی مثبت و دفع انرژی منفی وجود دارد و اندیشمندان غربی تحلیل‌هایی در این خصوص ارائه داده‌اند.
شاکرنژاد با بیان اینکه بنده 36 قلم کالا در قالب بیش از 6 هزار محصول با تحلیل مضمون و از طریق پایگاههای مجازی فروش کالای دیوار تهران و دیجی‌کالا بررسی کردم، اظهار کرد: محور بحث این است که آیا اعتقاد به انرژی چه جذب انرژی مثبت و چه دفع انرژی منفی در تعارض با دعا و تکنیک‌های دعاست یا خیر؟ آیا اگر کالاهایی را برای مراقبه و جذب انرژی بخریم و به آن معتقد باشیم با خاستگاه دعا تفاوت دارد؟ آیا انسجام عقیدتی یک دیندار وقتی که ایده‌ای به اسم انرژی مثبت، کیهانی و نیروهای کیهانی را می‌پذیرد حفظ می‌شود یا انسجام دینی او به هم می‌ریزد؟
نسبت دینداری با اعتقاد به جذب انرژی
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی اضافه کرد: آیا می‌توانیم با خرید وسایلی چون کاسه تبتی، اسماج و انواع و اقسام سنگ‌های انرژی‌بخش ضمن استفاده از انرژی آن چالشی را برای دینداری خودمان هم ایجاد نکنیم؟ زیرا مثلا کاسه تبتی را که دارای آرم بودا هست با آرم «و ان یکاد الذین ...» می‌سازند یا نمک هیمالیا را با چهارقل تلفیق می‌کنند یا در تلویزیون و رادیو می‌گویند انرژی مثبت برای تیم ملی فوتبال بفرستید و یا با دعا انرژی برای آنها انتقال دهید.
شاکرنژاد تصریح کرد: غیر از سنگ‌ها و کاسه تبتی، برخی چیزهای مرتبط با رایحه‌درمانی هم مطرح شده است، مثلا چوب پالو سانتو که شبیه عود است و در ایران هم خیلی پرفروش شده که روی آن با انگلیسی نوشته شده است: «این برای شمن‌ها بود که انرژی منفی را دفع و انرژی مثبت را جذب کند»؛ یعنی حتی تعبیر شمن در نمونه خارجی آن آمده و در ایران هم بر روی آن به جذب انرژی مثبت و دفع انرژی منفی اشاره کرده است. همچنین مجسمه بودا را نه به عنوان شیئی برای پرستش بلکه برای دفع انرژی منفی خرید و فروش می‌کنند و از این نمونه کالاها زیاد است و عمدتا جذب انرژی و درمان، ثروت و عشق و انرژی مثبت برای این نوع کالاها تبلیغ می‌شود.
شاکرنژاد با طرح این پرسش که منشأ این کالاها و انرژی‌بخشی آن چیست؟ گفت: برای منشأیابی آن نظرات مختلفی بیان شده است؛ مثلا برخی گفته‌اند مولانا هم به قانون جذب معتقد بوده است و برخی هم آن را تحلیل کرده و تفاوت آن با بحث دعا و تسبیح را بحث کرده‌اند یا ارتباطی بین آن و کالاهای اسلامی قایل شده‌اند.
قانون جذب
وی افزود: قانون جذب یکی از تئوری‌های جذب و دفع انرژی است که آن هم ذیل معنویت نیوایج قرار دارد و این معنویت بر داشتن معنویت عصر جدید تأکید می‌کند که متفاوت از دینداری و تمرکز آن بر انسان است و قصد دارد ببیند ادیان مختلف چه دستاوردی برای انسان دارند. البته با این رویکرد که تعلقی به هیچ دینی ندارند. نظریه‌های مختلفی از سوی معنویت‌های نوظهور و معتقدان به قانون جذب درباره جذب انرژی وجود دارد؛ برخی می‌گویند همه چیز در عالم یک چیز است و آنچه وحدت‌بخش عالم است خدا نیست، بلکه انرژی است. فروش کالاهای معنوی هم از جلوه‌های یکپارچگی عالم است.
شاکرنژاد با اشاره به اینکه برخی می‌گویند خدا خالق جهان است و انرژی‌هایی خلق کرده ولی دخالتی در آن ندارد، افزود: یعنی در قانون جذب ما با اراده و تجسم خلاق خودمان انرژی‌های مثبت را جذب می‌کنیم، ولی از منظر دین، در دعا مشیت نهایی با خداست. برخی گفته‌اند ما و جهان موجودات جدایی از هم نیستیم و اگر کار بدی کنیم به ما برمی‌گردد. در حقیقت ما یک کل به هم پیوسته هستیم و جهان مادی کل به هم پیوسته است. شاخه جدیدی از تحلیل‌ها می‌گوید که معنویت‌گراها وقتی از جذب انرژی سخن می‌گویند، به ادیان ابتدایی و پیشامسیحیت برمی‌گردد. این‌ها معتقدند که این انرژی کیهانی، دین مدرن و جدید شده است.
نظریه تکامل دین
وی اضافه کرد: برخی گفته‌اند دین از جادو آغاز شده و بعد به شرک رسیده و امروزه به دین توحیدی تبدیل شده و الان هم علم جای دین را گرفته است. این محققان تاکید می‌کنند که جادو در اشکال اولیه دینداری وجود دارد، یعنی نیروهایی در طبیعت وجود دارند که باید تسخیر شوند و شمن این کار را می‌کرد. البته بعدا گفتند جادو همیشه جواب نمی‌دهد. لذا به سراغ دینداری رفتند و خدایان متعددی فرض کردند و بعدا هم سراغ دین توحیدی رفتند. البته نظریه تکامل دین مورد نقد جدی بوده است.
شاکرنژاد بیان کرد: معتقدان به جادو قائل به پیش فرض‌هایی بودند که مهمترین آن وجود یکسری نیروهایی است که ما از آن علیه کسانی استفاده می‌کنیم و مکانیزم آن انتقال انرژی با تماس یا همسانی است. در واقع در بحث جادو نوعی شبه علم رخ می‌دهد و مکانیزم علّی در میان است. در دین ابتدایی، شمن نقش اصلی را دارد ولی در عصر مدرن، جادو اهمیت دارد، نه جادوگر که برخی نام آن را جادوگری شهری و دموکرات‌کردن جادوگری نامیده‌اند. یا جادوگری گذشته زن‌محور بود ولی الان زن‌محور نیست و جنبه‌های مخوف و رازناک آن زدوده شده است. در جادوگری قدیم منافع قبیله مهم بود اما در جادوی جدید منافع آنی فرد مهم است.
شاکرنژاد اظهار کرد: در ایران متاسفانه برای فروش اشیاء انرژی‌بخش از آیات قرآن و آیاتی که اشاره به تسبیح موجودات دارد برای اثبات حرفشان بهره می‌برند و مؤید می‌آورند. آیاتی مانند؛ يُسَبِّحُ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ؛ یا در شعر داریم: جمله ذرّات عالم در نهــان / با تو می‌گویند روزان و شبان/ ما سمیعیم و بصیریم و هشیم / با شما نامحـرمان ما ناخوشیم؛ البته تأکید می‌کنم که این آیات روایات و اشعار هیچ‌کدام مؤید این نیست که موجودات انرژی معنوی دارند که ما باید از آن استفاده کنیم یا تسبیح موجودات مرتبط با خداست نه انسان.
تفاوت دعا و انرژی‌درمانی
وی افزود: پشت دعا، هستی‌شناسی، معرفت‌شناسی، توکل و ایمان به خدا وجود دارد و با خواست الهی محقق می‌شود، ولی در مکانیزم جذب ما اراده می‌کنیم و می‌خواهیم و انرژی و خرید ابزار و وسایل، محور است نه عمل و ایمان ما و نتیجه لزوما اتفاق می‌افتد و اگر نیفتاد یعنی من آداب و مکانیزم را درست رعایت نکرده‌ام. برخی گفته‌اند خواستن در عصر جدید مانند خواستن از غول چراغ است تا آرزوی‌های مالک آن را برآورده می‌کند، ولی ادیان مشیت الهی را در دعا محور قرار می‌دهند و دعا را در چارچوب امور اخلاقی، مشروع و با هدف تعالی و با آدابی چون تواضع و انابه توصیه می‌کنند.
شاکرنژاد اظهار کرد: ما در دعا یکسری لوازم اخلاقی داریم و هر منفعت و چیزی را نمی‌توانیم بخواهیم و بحث تهذیب و تربیت و تواضع و فروتنی هم مطرح است و در نهایت مشیت الهی اولویت دارد ولی در جذب انرژی نوعی مطالبه‌گری وجود دارد، کمااینکه در گذشته وقتی از چیزی نتیجه نمی‌گرفتند، آن را می‌سوزاندند. البته این بحث هنوز نیازمند پژوهش‌های زیادی است، زیرا در تحلیل فروش کالاهای معنوی انگیزه خریداران مهم است. بیش از همه برخی از این کالاها و مفاهیم آنها در برخی سنن دینی وجود دارد که هر یک پژوهش مستقلی را می‌طلبد.
لزوم تحلیل روایات مرتبط با اثرگذاری برخی سنگ‌ها
در ادامه این نشست اسماعیل سلیمانی، به عنوان ناقد گفت: مبتنی‌بودن این تحقیق بر تحلیل کمی و کدی‌کردن کالاها و تلاش در جهت اندازه‌گیری مضمون برای بررسی تنوع آنها از نقاط قوت آن محسوب می‌شود. مطالعه اکتشافی هم از نقاط خوب مقاله ایشان است زیرا خیلی از افرادی که این کالاها را می‌خرند ریشه فرهنگی و تبارشناسی آن را نمی‌دانند و این تبارشناسی که ایشان ارائه کرده خیلی مهم است.
سلیمانی افزود: در عین حال معتقدم اگر قصد کار تطبیقی و مطالعاتی بین دعا و انرژی داریم این ابزار دعاها یا میانجی‌های حامل معنویت باید مورد توجه قرار بگیرند ولی الان بیشتر سؤال مربوط به تبارشناسی و خرید و فروش آنها بوده است و در مورد دعا هم بحثی مطرح نشده است. همچنین پیش‌فرض یا فرضیه‌ای را در بحث ندیدم. در فرهنگ ما هم برخی سنگ‌های زینتی و انگشتری بعضا براساس مطالعاتی که هست انرژی‌هایی دارند و در روایات هم به آنها اشاره شده است. لذا شاید برای مخاطب ما این سؤال مطرح شود که تفاوت کارکرد این‌ها چیست؟ نکته لازم به توضیح اینکه چند سطری باید در مورد مفهوم عصر جدید می‌نوشتید و بعد بگوییم رابطه آن با انرژی چیست ضمن اینکه از اصطلاحات لاتین مانند اپلیکیشن نباید در متن استفاده شود.
لزوم تبیین تفاوت جادو و انرژی درمانی
بهزاد حمیدیه هم در سخنانی گفت: در اصل اینکه مسئله انرژی و تمرکز بر انرژی‌های کیهانی تعارض جدی با آموزه‌های دینی و معنوی اسلامی و حتی با ادیان دیگر دارد شکی نیست ولی سؤال این است که آیا بحث انرژی در جنبش‌های نوپدید و معنویت سیال و کالاها با جادو مرتبط است یا خیر؟ می‌توانیم این ارتباط را قائل شویم و آن را شبیه جادو در ادیان ابتدایی و محلی و قوم محور بدانیم، ولی من با این مسئله مخالفم، زیرا تمایز و اختلافات این‌ها بسیار بیشتر است و ارتباط دادن بین این دو بیشتر به انحراف ذهن ما از درک حقیقت منجر خواهد شد.
حمیدیه تصریح کرد: البته ایشان به تفاوت‌هایی اشاره کرد که جادو در دوره سنت و ادیان ابتدایی در انسان‌های بدوی وجود داشته است و با انرژی درمانی فرق دارد. به نظر بنده تفاوت‌های برشمرده شده کافی نبود و برخی قابل خدشه بود، از جمله اینکه جادوگران دنبال ثروت نبودند و این موارد نقض دارد و مخدوش است.
گزارش: عطاالله اسماعیلی
انتهای پیام
