گفتمان‌کاوی نامه‌های امام علی(ع) به معاویه در پژوهشنامه نهج البلاغه
سی و هشتمین شماره فصلنامه «نهجالبلاغه» به صاحب‌امتیازی دانشگاه بوعلی سینا منتشر شد.
به گزارش ایکنا، سی و هشتمین شماره فصلنامه «نهجالبلاغه» به صاحب‌امتیازی دانشگاه بوعلی سینا منتشر شد.
عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «گفتمان‌کاوی نامه‌های امام علی(ع) به معاویه بر اساس رویکرد وندایک»، «تبیین جایگاه ارتباطات در ساختار نظریه انگیزه خدمت‌رسانی عمومی مبتنی بر نهجالبلاغه»، «بررسی عوامل مؤثر بر استقلال حسابرس از منظر امام علی علیه‌السلام با تأکید بر نهجالبلاغه»، «علم‌سنجی فصلنامه پژوهشنامه نهجالبلاغه»، «تبیین الگوی سخن نیک از منظر نهجالبلاغه و کیفیت توجه به آن در برنامه درسی دوره دوم ابتدایی»، «واکاوی استراتژی توجیهی در گفتمان امام علی(ع) (مورد پژوهانه: نامه امام به عثمان بن حنیف)»، «سنخ شناسی مواجهه با تهدیدات هویتی از منظر امیرمؤمنان علیه‌السلام با تأکید بر نهجالبلاغه».
در چکیده مقاله «گفتمان‌کاوی نامه‌های امام علی(ع) به معاویه بر اساس رویکرد وندایک» آمده است: «تحلیل گفتمان انتقادی (تگفا) یکی از رویکردهای جدید تحلیل گفتمان است که بر اساس آن عوامل فرازبانی همچون قدرت، تاریخ و ایدئولوژی مورد بررسی قرار می‌گیرد. این رویکرد در نیمه‌دوم قرن بیستم به همت برخی از اندیشمندان و نظریه‌پردازان علم زبان‌شناسی شکل گرفت. تئون وندایک از جمله افراد برجسته و از پیشگامان مطالعه و پژوهش در زمینه تگفاست. به عقیده او ایدئولوژی در گفتمان می‌تواند از طریق راهکارهایی به نام مربع ایدئولوژیکی بازنمایی شود که مبنای این راهکارها، وجود تقابل‌های دوگانه میان گروه خودی و غیرخودی است. گفتمان امام علی(ع) در نامه‌هایش خطاب به معاویه از چنین ویژگی برخوردار است که می‌توان آن را بر اساس رویکرد وندایک و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی مورد کاوش قرار داد. این پژوهش از آن جهت حائز اهمیت است که در آن ایدئولوژی دو تفکر متقابل در تاریخ اسلام، از طریق روش تگفا برای مخاطب تشریح می‌گردد. یافته‌ها بیانگر آن است که ایدئولوژی امام علی (ع) و معاویه منجر به قطب‌بندی میان دو گروه و به عبارت دیگر تقابل «ما» و «آن‌ها» گردیده است این در حالی است که با تبیین وجوه اختلاف دو گروه در هویت، اعضاء و اعمال جایگاه گروه خودی (ما) اعتلا و جایگاه گروه غیر خودی (آن‌ها) تنزل یافته است. علاوه بر این شرافت نسب، خلوص، ایمان به خدا، معاشرت با نیکان و شجاعت به عنوان مهمترین نکات مثبت «ما» و نفاق، کفر، معاشرت با بدان و پیروی از شیطان به عنوان مهمترین نکات منفی «آن‌ها» در گفتمان امام علی(ع) بازنمایی گردیده است. همچنین به نظر می‌رسد که ایدئولوژی امام علی (ع) یعنی «اعتقاد راستین به دین اسلام» و ایدئولوژی معاویه یعنی«انحراف از دین اسلام» در نتیجه تقابل آن دو متجلی شده است.»
در طلیعه مقاله «تبیین جایگاه ارتباطات در ساختار نظریه انگیزه خدمت‌رسانی عمومی مبتنی بر نهجالبلاغه» آمده است: «انگیزه خدمت‌رسانی عمومی از نظریه‌های نوین مدیریت دولتی و برخاسته از مکاتب خدمات دولتی نوین و مدیریت ارزش عمومی است که تأثیر به سزایی در ساختاردهی به حکمرانی خوب در جوامع مردم‌سالار داشته است که با توجه به اهمیت مضاعف مفهوم ارتباطات در ساختار این نظریه تا بحال پژوهشی در این زمینه در چارچوب اسلامی نگاشته نشده است؛ بنابراین پس از مطالعه دقیق مبانی نظری و ادبیات موضوع به‌منظور مفهوم‌شناسی این نظریه، به بررسی محتوای نهجالبلاغه (نامه‌ها، خطبه‌ها و حکمت‌ها) به‌منظور شناساندن این مفهوم در متن این مصحف شریف پرداخته شده است. در ادامه از روش پژوهش کیفی-کمی و از استراتژی تحلیل مضمون در قالب سه محور مضامین پایه (تم‌ها)، مضامین سازمان دهنده (مقوله‌ها) و مضامین فراگیر (مؤلفه‌ها) جهت استخراج داده‌های متنی و از تکنیک کمی دلفی فازی و توزیع پرسشنامه خبرگی میان 16 خبره به‌منظور تأیید شبکه مضامین بهره گرفته شده است. نتایج این پژوهش به شناسایی سه سطح ارتباط با خود، ارتباط با دیگران و ارتباط با خدا در حوزه تبیین جایگاه ارتباطات در ساختار این نظریه دست‌یافته است. سطح ارتباط با خود دارای سه زیرمجموعه خویشتن‌داری، اندیشه‌ورزی و اخلاق حرفه‌ای است. سطح ارتباط با دیگران از مقوله‌های ارتباطات سازمانی اثربخش، ارتباطات همدلانه با همنوعان، همکاری مؤثر با سلسله‌مراتب و ارتباطات مشفقانه با زیردستان تشکیل می‌شود و سطح ارتباط با خدا به شناسایی ابعاد ارتباط عمل‌گرایانه و ارتباط معرف شناسانه منجر شده است.»
در چکیده مقاله «بررسی عوامل مؤثر بر استقلال حسابرس از منظر امام علی(ع) با تأکید بر نهجالبلاغه» آمده است: «یکی از امور با اهمیت در حسابداری و حسابرسی‌های مالی، استقلال حسابرس است. برخی اوقات، تضاد منافع شخصی و حرفه‌ای، حسابرس را در ارائه خدمات با مشکل مواجه می‌سازد و در صورتی که اخلاق دینی و حرفه‌ای در او کمرنگ باشد، تحت تأثیر فشارها و تهدید و تطمیع مدیران و کارفرمایان قرار می‌گیرد. این امر در نهایت اعتماد به حسابرس و فعالیت‌های حسابرسی را ضعیف می‌کند. پژوهش حاضر در کتاب نهجالبلاغه، آموزه‌هایی فراتر از استانداردهای اجرایی امروز جوامع یافته است که بر استقلال ظاهری و باطنی حسابرس تأکید دارد. روش کار بر مبنای هدف، از نوع تحقیقات کاربردی و از نظر فرآیند اجرا، در زمره پژوهش‌‌های آمیخته بوده و ترکیبی از پژوهش کیفی و کمّی است که به شکل میدانی معرفی شده و بسامد سنجش واحدهای معنایی از مصاحبه‌ها به صورت کمّی انجام شده است. مدل آزمون به روش t تک نمونه‌ای، با توزیع پرسشنامه در جامعه آماری سازمان حسابرسی تهران است و در قالب نرم‌افزار SPSS انجام شده است. استاندارد اجرایی اطمینان بخش امیرمؤمنان علی(ع)، دو بخش فردمحور و جامعه‌محور دارد که از نظر تأثیر بر استقلال حسابرس، آموزه‌های فردمحورانه بیشترین تأثیر را دارند. در بین این آموزه‌ها، «صداقت و صراحت» بیشترین و «زهدورزی و قناعت» کمترین تأثیر و در آموزه‌های عمومی و جامعه‌محور، «عدم وجود روابط غیرمتعارف» بیشترین و «وجود نهادهای نظارتی» کمترین تأثیر را دارند.»
انتهای پیام
