به گزارش ایکنا، میدل ایست نیوز در مطلبی به قلم «الیزابت هاگدورن»، تحلیلگر المانیتور در این باره نوشت: الی کوهن، وزیر خارجه اسرائیل، هفته گذشته به المانیتور گفت که دو طرف تا پیش از پایان سال جاری میلادی به یک پیشرفت قابل توجه در روابط دست خواهند یافت. دولت جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا، نیز برقراری روابط دیپلماتیک کامل بین عربستان و اسرائیل را میخواهد؛ اما بعید است ریاض بدون دریافت امتیازات قابل توجه، عادیسازی روابط با تل آویو را بپذیرد.
انتظار میرود عربستان سعودی در ماه آینده موافقت خود با پروازهای مستقیم برای مسلمانان اسرائیل به شهر مقدس مکه برای زیارت حج را، که از اواخر ژوئن آغاز می شود، اعلام کند.
از آنجایی که دولت جو بایدن به شدت سعی دارد مسیر رئیس جمهور پیش از خود، دونالد ترامپ، در انعقاد قراردادهای ابراهیم را ادامه دهد، روابط غیر رسمی عربستان و اسرائیل نیز رو به جلو بوده است. توافق های ابراهیم حاصل شده در دوره ترامپ به برقراری روابط دیپلماتیک رسمی بین اسرائیل و چندین کشور عربی از جمله امارات متحده عربی، مغرب و بحرین انجامیدند.
دولت بایدن اخیرا جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی، برِت مک گورک، مقام ارشد کاخ سفید در خاورمیانه و ایموس هافستاین، تزار انرژی را برای دیدار با محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، به ریاض اعزام کرد. مک گورک و هافستاین از همانجا به قدس اشغالی سفر کردند تا درباره گفت و گوهای خود با شاهزاده محمد به بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، توضیح دهند.
منابع آگاه به مذاکرات گفتند که حضور هافستاین، یکی از افراد مورد اعتماد رئیس جمهور که توافق دریایی لبنان و اسرائیل را امضا کرد، نشان میدهد که عادیسازی روابط اسرائیل و عربستان برای بایدن اولویت دارد. رونن لِوی، مدیر کل وزارت خارجه اسرائیل، نیز در جریان سفر هفته گذشته خود به واشنگتن درباره توافق احتمالی با عربستان گفت و گو کرد. انتظار میرود آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه امریکا، نیز در سفر ماه آینده خود به عربستان، این موضوع را مطرح کند.
آکسیوس اینطور گزارش داده که کاخ سفید به دنبال حصول توافق در شش تا هفت ماه آینده و پیش از شروع کارزار انتخابات ریاست جمهوری در ایالات متحده است. با این حال، یک مقام آمریکایی این گزارش را رد کرد و به المانیتور گفت که اگرچه عادی سازی روابط بین اسرائیل و عربستان در اولویت دولت بایدن است، اما چارچوب زمانی برای آن وجود ندارد.
موانع زیادی بر سر راه یک توافق بالقوه وجود دارد که از جمله آنها میتوان به بازی بلندپروازانه عربستان برای شروع روند عادیسازی اشاره کرد. پادشاهی سعودی در ازای عادیسازی روابط با اسرائیل، از آمریکا تضمینهای امنیتی مشابه ناتو، حمایت از توسعه برنامه انرژی هستهای غیرنظامی و کاهش محدودیتها در فروش تسلیحات آمریکایی را میخواهد.
پیشنهاد همکاری نزدیکتر دفاعی آمریکا و عربستان از سوی کنگره چندان مورد پذیرش قرار نخواهد گرفت چرا که بسیاری از متحدان دموکرات بایدن همچنان خواستار مقابله با محمد بن سلمان به دلیل نقشی که در قتل جمال خاشقجی، روزنامهنگار و مخالف سعودی، داشته و همچنین رسیدگی به سابقه وخیم حقوق بشری پادشاهی سعودی و کارزار بمباران آن در یمن، هستند. بایدن هم در کارزار انتخابات ریاست جمهوری خود متعهد شده بود که عربستان را درباره این مسائل بازخواست کند.
بسیاری از کارشناسان معتقدند محمد بن سلمان حاضر نخواهد شد به بایدن که حدود یک سال پیش از دستدادن با او خودداری کرد، یک پیروزی در زمینه سیاست خارجی بدهد و بخت او را برای پیروزی مجدد در انتخابات بالا ببرد. با این حال، ریچارد گلدبرگ، مشاور ارشد بنیاد دفاع از دموکراسی ها، معتقد است که خوانش این کارشناسها درباره اینکه سعودیها برای عادیسازی روابط با اسرائیل منتظر تغییر دولت در آمریکا هستند، اشتباه است: «در واقع، با توجه به فضایی که در سالهای اخیر در خصومت دموکراتها با عربستان سعودی وجود داشته، یک استدلال قوی برای تحکیم روابط ریاض ـ واشنگتن در دوره یک رئیسجمهوری دموکرات وجود دارد.»
صحبتها درباره عادیسازی روابط اسرائیل با عربستان سعودی در میانه تنش ها میان جهان عرب و دولت ائتلافی جناح راستی نتانیاهو مطرح میشوند. اعضای دولت راست افراطی حاکم در اسرائیل به داشتن دیدگاه های افراطی و تهاجمی علیه فلسطینی ها شناخته شده اند. همین اواخر، وزارت خارجه عربستان مجبور شد در واکنش به اقدام تحریک آمیز ایتمار بن غفیر، وزیر امنیت ملی اسرائیل، در بازدید از حساسترین مکان مقدس در قدس اشغالی، بیانیه صادر کند.
ملک سلمان، پادشاه سعودی، در مناقشات اسرائیل ـ فلسطین از ابتکار عمل صلح عربی مطرح شده در سال 2002 حمایت میکند؛ این ابتکار عمل به رسمیت شناختهشدن اسرائیل را تنها در صورتی قابل اجرا میداند که کشور فلسطین نیز به رسمیت شناخته شده و اسرائیل به طور کامل از سرزمینهای فلسطینی که از سال 1967 تاکنون اشغال کرده، خارج شود. محمد بن سلمان در آخرین نشست اتحادیه عرب در جده نیز این موضعگیری را تکرار کرد و گفت که فلسطینیها همچنان در صدر اولویتهای پادشاهی سعودی هستند.
گفته میشود که محمد بن سلمان که حاکم بالفعل پادشاهی به شمار میرود، چندان نگران مسئله فلسطین نیست؛ با این حال، او همچنان نگران به خطر افتادن جایگاه کشورش در جهان اسلام است. تحلیلگران می گویند که اگر امتیازاتی برای فلسطینیها وجود داشته باشد که پادشاهی سعودی را از آسیب اجتنابناپذیر ناشی از برقراری ارتباط با اسرائیل مصون دارد، شاهزاده محمد احتمالا به کمتر از تشکیل کشور فلسطین نیز رضایت خواهد داد.
آرون دیوید میلر، عضو ارشد بنیاد کارنگی برای صلح بینالمللی، گفت: «درباره عادیسازی روابط، مسئله رخداد مطرح نیست، بلکه مسئله زمان مطرح است. محمد بن سلمان درخواستهای زیادی مطرح کرده و این مسئله به ویژه در زمانی است که سطح حمایت سیاسی از او در واشنگتن بسیار پایین است.»
میلر افزود: «با این حال، آنچه که اخیرا بر فوریت عادیسازی افزوده، نزدیکشدن عربستان سعودی به ایران و این تصور است که چین دارد به واسطه جدید قدرت در منطقه تبدیل میشود. این تصور که ایالات متحده از منطقه طرد شده، به دولت بایدن انگیزه بیشتری میدهد. شاید چین بین ایران و عربستان میانجیگری کرده باشد، اما فقط آمریکاست که میتواند میانجی عادیسازی روابط اسرائیل و عربستان شود.»
انتهای پیام