نگاهی به آیین نخل‌گردانی در جاجرم + فیلم

به گزارش ایکنا از خراسان‌شمالی، مراسم نخل‌گردانی با قدمتی طولانی در ایام سوگواری امام حسین(ع) در ماه‌های محرم و صفر در اکثر نقاط ایران برگزار می‌شود، این مراسم در شهر جاجرم با شیوه‌های خاص این منطقه برپا شده که به‌عنوان آیینی خاص در فهرست آثار ناملموس ملی کشور نیز به ثبت رسیده است.

نخل اغلب از چوب یا فلز و به شکل خیمه ساخته می‌شود و در زیر آن تیرهای چوبی به صورت افقی نصب می‌شود تا عزاداران بتوانند آن‌را حمل کنند.

روی نخل با پارچه‌های سبز و یا سیاه که نوشته‌های مذهبی شامل لفظ جلاله الله و اسامی متبرک پنج تن آل عبا و اشعار مذهبی بر آن رودوزی شده پوشیده می‌شود.در نوک نخل نیز علم‌هایی شبیه به نیزه‌‎های جنگی نصب می‌شود که در اصطلاح محلی به آن تیغه می‌گویند که بر روی تیغه‌ها اشعار مذهبی که به ذکر واقعه کربلا پرداخته حکاکی شده است.

در هنگام اجرای مراسم سوگواری دو نفر سوار بر نخل، نماد سرهای بریده شده را که به‌صورت دو میوه سیب و انار است بر روی این تیغه‌ها می‌گذارند.

در مراسم نخل‌گردانی جاجرم دو نوع نخل، یکی نخل عمومی «نخل بزرگ» و دیگری نخل دهقان‌ها استفاده می‌شود، هدایت و اداره هر نخل بر عهده یک نفر است و حرکت نخل به سوی سیل عزاداران بر عهده افرادی بوده که آن را بر روی دوش خود برداشته و حرکت می‌دهند.

مسیر حرکت نخل‌ها در مراسم عزاداری امام حسین(ع) چنان است که نخل‌ها پس از گذراندن از خیابان‌های اصلی وارد میدانی به نام میدان حسینیه می‌شوند و پس از برگزاری مراسم نخل‌ها در جای خودشان قرار می‌گیرند و آن بدین صورت است که نخل‌ها «نخل بزرگ و نخل کوچک» در ابتدا وارد میدان حسینیه می‌شوند و به دنبال آن گهواره علی اصغر(ع)، سنج زن‌ها، طبل کوب‌ها، علم گردان‌ها وارد میدان می‌شوند.

پس از ورود نخل‌ها به میدان حرکت نخل‌ها تند شده و سوگواران نیز حرکت خود را تندتر کرده و با در دست داشتن پرچم‌های سبز رنگ و سینه زنان و طبل کوبان و سنج زنان با پای برهنه به دنبال نخل‌ها می‌دوند.

حرکت نخل‌ها بین ۴ یا ۵ دور در میدان حسینیه طول می‌کشد و بعد از آن نخل‌ها در جای خود قرار گرفته و مردم بعد از این مراسم رهسپار قبور اموات و شهدای جاجرم واقع در بهشت مهزیار جاجرم می‌شوند.