چرا از پیاده‌روی اربعین استقبال میلیونی می‌شود؟
رئیس کمیته فرهنگی و آموزشی اربعین هویت‌خواهی شیعه، انباشت عطش زیارت و هم‌پوشانی رسانه‌ای را از جمله دلایل استقبال میلیونی مردم از مراسم اربعین عنوان کرد و نسبت به دوقطبی‌سازی کاذب در خصوص این مراسم هشدار داد.
به گزارش ایکنا به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی الاربعین، نشست علمی «پیاده‌روی اربعین در دوران معاصر؛ انگیزه‌های اقبال و چالش‌های پیش رو» از سوی پژوهشکده حج و زیارت و کمیته فرهنگی و آموزشی اربعین در قم برگزار شد.
در این نشست حجت‌الاسلام و المسلمین حمید احمدی، رئیس کمیته فرهنگی و آموزشی اربعین به بیان بخشی از تاریخچه پیاده‌روی اربعین پرداخت و گفت: یکی از سوالاتی که همیشه در ذهن مردم وجود دارد، این است که چرا بزرگداشت اربعین برگزار می‌شود؟ برخی آن را به حضور جابر بن عبدالله انصاری به عنوان اولین زائر در کربلا مرتبط می‌دانند، اما نکات دیگری که مهم‌ترند در این زمینه وجود دارد که یکی از این مسائل الحاق و دفن سر شریف امام حسین علیه السلام در کربلاست.
وی افزود: برخی که به آمدن اهل‌بیت(ع) به کربلا در روز اربعین تردید می‌کنند، دفن سر شریف امام را قبول دارند و از طرفی اتفاق نظر وجود دارد که سر مطهر امام توسط امام سجاد (ع) دفن شده و با توجه به اینکه هیچ گزارشی هم از حضور امام علی بن الحسین در سال‌های بعد در کربلا در دست نیست، حضور امام سجاد(ع) در چهلم سال ۶۱ هجری تایید می‌شود.
وی با اشاره به حدیثی از امام حسن عسکری در خصوص زیارت اربعین، گفت: اصل متن زیارت اربعین از صفوان بن مهران جمال است که از امام صادق علیه السلام نقل کرده است. وی از امام صادق(ع) نحوه زیارت اربعین را سؤال می‌کند و امام صادق این زیارت را به او می‌آموزد. همین مسئله نشان می‌دهد که مسئله اربعین در فرهنگ اهل‌بیت و شیعیان امری متداول بوده و از امام صادق(ع) در خصوص آداب سؤال می‌شود و امام(ع) نیز این اداب را می‌آموزد. امام عسکری(ع) نیز این زیارت را از ویژگی‌های شیعیان بر می‌شمرند، یعنی حضرت از وجود چنین زیارتی خبر نمی‌دهند بلکه مسئله‌ای که وجود دارد را انشاء می‌کنند.
رئیس کمیته فرهنگی و آموزشی اربعین به بیان ویژگی‌های پیاده روی اربعین در دوران معاصر پرداخت و گفت: از زمان شیخ انصاری (ره) پیاده روی اربعین از نجف تا کربلا متداول شد و پس از ایشان مرحوم محدث نوری آن را استمرار بخشید و بعد در دوره جدیدتر مرحوم آیت الله شاهرودی در احیای آن کوشید؛ ولی باید توجه داشت پیاده روی زیارت مختص اربعین نبوده، مرحوم محدث نوری در عید قربان پیاده با جمعی به زیارت اربعین می‌رفتند.
وی با بیان اینکه زیارت پیاده حضرت سیدالشهدا استحباب و ثواب زیادی دارد و بسیار به آن تاکید شده است، یادآور شد: این موضوع پشتوانه نظری دارد. زیارت اربعین هم مستحب و هم مورد تاکید است. برخی از علما، پس از سقوط صدام این پیاده روی را مرسوم کردند که بیشتر روحانیت و طلاب و برخی از مردم آن را همراهی می‌کردند. قبل از زمان حزب بعث این پیاده روی هم به صورت محدود انجام می‌گرفته است؛ اما پس از سقوط صدام حسین، این موضوع استقبال بیشتری به خود گرفت که در سال 1967 میلادی یک میلیون نفر شرکت کردند.
حجت الاسلام احمدی با بیان اینکه ظهور و بروز اربعین همچون گذشته نبود اما این اجتماع وجود داشته است، تصریح کرد: اربعین پس از 2003 و سقوط حزب بعث و در سال 1382 هجری شمسی، رنگ و بوی جدیدی به خود گرفت، اما در ایران شناخته شده نبود. پیاده‌روی اربعین در ایران همچون سال‌های اخیر متداول نبود، بخشی از مناطق به این موضوع توجه نمی‌کردند و از پدیده پیاده روی اربعین ایرانیان اطلاع زیادی هم نداشتند. اما از سال 1390 پیاده روی ایرانیان به حدود صد هزار نفر رسید و در سال 1393 به یک میلیون و 200 هزار نفر افزایش یافت که در سال 1398 به بیش از سه میلیون نفر رسید.
وی از افزایش جمعیت راهپیمایان اربعین به بیش از سه برابر سال‌های پیشین اشاره کرد و گفت: یکی از واقعیت‌ها این است که در حال حاضر حدود 15 میلیون نفر در مراسم اربعین شرکت می‌کنند که در سال گذشته پنج میلیون خارجی و 10 میلیون عراقی بودند و جمعیت ایران بیش از جمعیت کل حج در عربستان طی این مراسم است. دلایل مختلفی برای این حجم از استقبال و حضور در مراسم اربعین وجود دارد که یکی از دلایل آن فرم و شکل برگزاری راهپیمایی است.
رئیس کمیته فرهنگی و آموزشی اربعین، هویت خواهی شیعه، انباشت عطش زیارت، هم‌پوشانی رسانه ای و سایر موارد را از جمله دلایل استقبال مردم از راهپیمایی اربعین برشمرد و تاکید کرد: با وجود همه تهدیدهایی که در سال‌های اخیر از سوی داعش وجود داشت، علل‌های مختلفی سبب ترغیب و ترویج مردم به این راهپیمایی شده که ضرورت دارد پژوهشگران، محققان و نویسندگان در این خصوص بیشتر تحقیق کنند.
وی یادآور شد: حضور در این مراسم تنها به عراقی‌ها منحصر نمی‌شود، بلکه افزون بر شیعیان، پیروان سایر ادیان هم در این راهپیمایی حضور دارند. اشتراک بین شیعیان، سادگی، بی‌آلایش بودن، قرابت فرهنگی میان ایران و عراق، مناسک فراجنسیتی، فراسنی، فراقومی، و فرامذهبی از جمله دلایل استقبال مردم از راهپیمایی اربعین است. در حقیقت اربعین، مناسک چند وجهی است که در آن هم افزایی رسانه ای خیلی موثر بوده است. بازنمایی هویت شیعی در اربعین و تعلیق امر روزمرگی نیز از دیگر دلایل این حضور به شمار می‌آید.
حجت‌الاسلام احمدی به چالش‌های پیاده روی اربعین نیز اشاره کرد و گفت: پیچدگی‌های متعدد در حوزه مدیریت، بهداشت، گردش مالی، رسانه‌ای و خبری از جمله این چالش‌ها است و ورود افراطیون با عناوین مختلف در دو قطبی‌سازی کاذب همانند اربعین انقلابی و غیرانقلابی، اربعین سکولار و اربعین غیرسکولار، اربعین دولتی و مردمی از دیگر چالش‌ها و آسیب‌های این مراسم به شمار می‌آید.
وی تاکید کرد: بی‌توجهی به حاکمیت دولت عراق و میزبانی مردم شریف عراق و مرجعیت عالی نجف به عنوان رکن اساسی استقلال عراق از سوی برخی می‌تواند به چالش جدی این مراسم تبدیل شود.
انتهای پیام
