خراسان شمالی، مهد وحدت اقوام ایرانی

این سرزمین با عنوان سرزمین ترنم رنگ و نوا معروف است و از سوی دیگر بیشترین تنوع قومیتی اعم از کرمانج، ترک، لر، بلوچ، فارس، تات و ترکمن در این منطقه با فرهنگ های مختلف زندگی می کنند.

خراسان شمالی مرزبانانی غیور دارد که تاکنون به دشمنان اجازه فکری اشتباه برای تجاوز به داخل کشور نداده اند و از سوی دیگر وحدت و هم دلی بین مردم این استان مثال زدنی و ستودنی است.

ایکنا خراسان شمالی به مناسبت هفته وحدت گفت‌وگویی با دکتر محمد حسین انصاری مود، رئیس ستاد توسعه خراسان شمالی، نجم الدین یزدانی، مدرس حوزه علمیه صدیقی در روستای گز از شهرستان راز و جرگلان، دکتر ناز محمد اونق، مدیر گروه رشته جامعه شناسی دانشگاه‌های پیام نور خراسان شمالی داشته است که در ادامه می‌خوانید:

خراسان شمالی الگوی بی‌نظیر در سطح بین المللی در وحدت و هم‌دلی اقوام مختلف

دکتر محمد حسین انصاری مود رئیس ستاد توسعه خراسان شمالی گفت: در یک بستر جغرافیایی که گروه های مختلف زندگی می کنند در واقع عوامل مختلفی سبب شده تا رقابت ها جای خود را به رفاقت بدهند و بتوانند با همدلی در کنار یکدیگر زندگی کنند.

وی افزود: زمانی شمال خراسان، بستر زندگی اقوام شد که آریایی ها به فلات قاره آمدند و بعد از آن عشق آباد کنونی در کشور ترکمنستان پایتخت شد و ساکنین محلی حق سکونت در منطقه را پیدا کردند.

دکتر انصاری مود  ادامه داد: بعد از آن(در دوره‌های غزنویان و سامانیان) قوم های مختلف دیگر همچون ترک ها وارد منطقه شدند و در این منطقه سکنا گزیدند.

وی با طرح این سوال که چرا این اقوام در این منطقه ساکن شدند؟ بیان کرد: فلات قاره ایراندر حاشیه صحرای خوارزم قرار دارد و اقوام برای اینکه وارد فلات بشوند باید از شمال ایران می گذشتند اما امکان عبور از این منطقه برای آن ها وجود نداشت و در نتیجه از حاشیه جنوب رشته کوه البرز می آمدند و یکی از معابری که باید از آن می گذشتند این بود که وارد شمال خراسان(بجنورد) می شدند.

این محقق ادامه داد: در واقع شمال خراسان(بجنورد) راه گذر افراد مختلفی بود که از شرق به غرب می رفتند که تعدادی از آن مهاجر بودند و یا تعدادی نیز مهاجم و همین امر سبب شد تا عده ای از همین افراد منطقه شمال خراسان را برای زندگی قبول کنند و در آنجا سکونت کردند.

وی تصریح کرد: با ماندن این افراد در این منطقه، شمال خراسان تبدیل به موازییکی از قومیت‌های مختلف در سده‌های مختلف شد که اوج آن به یک صد سال قبل بازمی گردد.

انصاری مود با اشاره به اینکه همه این افراد دامدار بودند و در کنار دامداری کار کشاورزی نیز انجام می دادند برای به دست آوردن منابع بیشتری برای انجام کار خود شروع به رقابت کردند، افزود: تا دوره صفویه حکومت در این منطقه بر عهده ترک ها بود اما در آن موقع ان افراد نتوانستند به خوبی از مرزها مراقبت کنند در نتیجه در آن دوره مجبور شدند زمینه مهاجرت تا تعدادی زیادی از کردها را به منظقه شمال خراسان شمالی فراهم کنند و بیشتر بافت جمعیتی شمال خراسان، از اقوام کرد شد و این افراد از مرزها مراقبت می کردند.

وی ادامه داد: اما آن چیزی که اقدام مختلف در شمال خراسان به آن رسیدند آن بود که برای اینکه از منابع بهره ببرند این بود که به جای جنگیدین به یکدیگر کنار بیایند و با مسالمت کنار یکدیگر زندگی کنند و عبرت آموزی تاریخ به آن ها نشان داد که با یکدیگر کنار بیایند که نتیجه آن این شد تا شمال خراسان تبدیل به محل امنی برای زندگی شود.

رئیس ستاد توسعه خراسان شمالی تصریح کرد: در 100 سال گذشته هیچ گونه برخورد قومیتی در این استان وجود نداشته و این امر الگویی بی نظیر در سطح بین المللی بوده است.

وی با بیان اینکه مکاتبه ای با یونسکو مبنی بر اینکه وجود هم دلی و وحدتی که میان اقوام مختلف در این استان وجود دارد موضوع مهمی در دنیا است، تاکیدکرد: چرا که اروپایی که مدعی است مهد تمدن است در قرن بیستم سه جنگِ جنگ جهانی اول و دوم و جنگ شبهه جزیره بالکان بود را به راه انداخت.

انصاری مود با تاکید بر اینکه خراسان شمالی یک منطقه ساکت و آرام و دارای مرزنشینانی غیور است، گفت: از نظر سیاسی و اجتماعی مردم این استان به بالاترین رده ها رسیده است و به گواه تاریخ بعد از پیروزی انقلاب اسلامی  بین جمعیت اهل شیعه و تسنن این استان هیچ گونه درگیری و برخوردی به وجود نیامده است.

مسجد شیعه و سنی در یک کوچه

رئیس ستاد توسعه خراسان شمالی در ادامه گفت: زندگی بسیار زیبای قومیت‌های مختلف، یکی از ظرفیت‌های موجود در این منطقه است و همچنین این استان بر خلاف استان‌های مهاجرپذیر دیگر دارای اهالی بسیار قدیمی است.

وی افزود: قومیت‌های استان دارای فرهنگی بی‌بدیل هستند که باید زندگی آن‌ها به ثبت برسد و به جهانیان گفته شود.

وی با اشاره به اینکه هر دو جمعیت شیعه و سنی در این استان در کنار یکدیگر زندگی کرده و در 100 سال اخیر هیچ گونه برخورد قومیتی و یا مذهبی بین آن ها به وجود نیامده است، ادامه داد: در زمان های بسیار گذشته بین قوم های کرد، ترک، تات و یا ترکمن ها درگیری های بوده که این درگیری بر سر مسائل معیشتی بوده است.

وی اظهار کرد: حتی در آن سالیان درگیری هایی میان خان کرمانج منطقه شیروان با خان کرمانج منطقه قوچان بر سر مراتع به وقوع پیوسته است اما آن ها به این نتیجه رسیدند که اگر سازگاری میان آن ها وجود داشته باشد زندگی موفق تری خواهند داشت.

انصاری مود با تاکید بر اینکه وحدت میان مردم شیعه و سنی این منطقه ریشه در تاریخ اقوام دارد، بیان کرد: در یکی از کوچه های شهر بجنورد در یک ضلع آن مسجد انقلاب اهل شیعه و در ضلع دیگر به فاصله شش متر مسجد حنفی اهل تسنن وجود دارد که این افراد در اوج همدلی سال‌ها در کنار یکدیگر زندگی کرده و در هیچ جایی از دنیا چنین وفاقی را نمی‌توان پیدا کرد.

وی تصریح کرد: بلندگوهای مردم اهل تسنن در این کوچه طی روز پنج مرتبه اذان گفته و مردم را به خواندن نماز دعوت می کند اما هیچ گاه بلندگوهای آن ها مزاحم اهل شیعه نبوده و اهل شیعه نیز هیچ موقع صدای آن ها را خاموش نکرده است.

وی تاکید کرد: وفاق و همدلی مردم خراسان شمالی نشان از درک آن ها از اصل اسلام دارد که برادری، اخوت، انسان سازی، جلوگیری از فرافکنی و خونریزی و امنیت است.

انصاری مود خاطرنشان کرد: مردم خراسان شمالی عامل اصلی وحدت را به خوبی درک کرده و در زندگی خود به کار بسته اند.

بلندگوهایی که هیچ گاه خاموش نشده‌اند

نجم الدین یزدانی مدرس حوزه علمیه صدیقی در روستای گز از شهرستان راز و جرگلان همچنین گفت: راز و جرگلان یکی از شهرستان های خراسان شمالی است که در این منطقه اقوام ترکمن، ترک و تات که شیعه و سنی هستند بدون هیچ مشکلی در  کنار یکدیگر زندگی می کنند.

وی با اشاره به روستای سوخسو هاشم در این شهرستان افزود: اوج زندگی مسالمت آمیز را می توان در میان مرزداران غیور این روستا به خوبی مشاهده کرد.

یزدانی با بیان اینکه هاشم موسس این روستا و جزء اهالی اهل تسنن این منطقه بوده است، ادامه داد: این شخص چندین همسر داشته که یکی از همسران وی از روستای راستقان که در نزدیکی سوخسوهاشم قرار داشته، بوده و این همسر شیعه و تات زبان بوده است.

به گفته وی سوخسو نیز به معنای چشمه آبی سردی بوده که در نزدیکی روستای سوخسوهشام قرار داشته است.

این مدرس بیان کرد: هم اکنون مسالمت و هم زیستی اهل شیعه و سنی در این روستا به قدری است که فاصله مسجد اهل تسنن تا شیعه فقط یک کوچه است و به هنگام خواندن اذان هیچ وقت بلندگوهای این دو مسجد خاموش نمی شود.

وی با اشاره به اینکه در این روستا دو قوم ترک زبان که شیعه و قوم ترکمن که اهل تسنن هستند در کنار یکدیگر زندگی می کنند، گفت: حتی در مواردی مشاهده شده که این دو قوم از یکدیگر همسر گزیده اند.

یزدانی تصریح کرد: زندگی مسالمت آمیز، مردمان این دو روستا را به حدی رسانده گویش ها را نیز همانند یکدیگر کرده بطوریکه زبان ترکی شبیه زبان ترکمنی و زبان ترکمنی شبیه زبان ترکی شده است.

وابستگی میان اقوام، توجه به توصیه‌های دینی و تعاملات اجتماعی زمینه‌های ایجاد وحدت در استان

دکتر ناز محمد اونق مدیر گروه رشته جامعه شناسی دانشگاه‌های پیام نور خراسان شمالی، در پاسخ به این سوال که چه عواملی موجب ایجاد وحدت در میان اقوام مختلف در خراسان شمالی شده است؟ گفت: در حقیقت عوامل مختلفی موجب ایجاد وحدت در میان اقوام مختلف می‌شود که این عوامل در این استان نیز تاثیرگذار بوده که یکی از آن‌ها وابستگی قشر و صنوف به یکدیگر بوده است.

وی افزود: به عنوان مثال در شهر بجنورد صنوف مختلفی که در آن اقوام مختلف کرمانج، ترکمن، ترک، تات و فارس در کنار یکدیگر کار می‌کنند که همه آن‌ها به یکدیگر وابسته هستند و نیازهای خود را از طریق یکدیگر تامین می‌کنند و این یکی از عواملی است که موجب ایجاد هم بستگی میان آن‌ها شده است.

دکتر اونق به وابستگی اجتماعی در میان اقوام مختلف نیز اشاره کرد و ادامه داد: مداراهای اجتماعی که از سوی دین نیز توصیه شده در این وحدت تاثیرگذار بوده است، چراکه در ادیان توصیه هایی به مدارا و صبوری وجود دارد و توجه به این امر نیز موثر بوده است.

وی تعهد مدنیت ناشی از تعاملات اجتماعی مستمر را از دیگر عوامل ذکر و اظهارکرد: تعاملات اجتماعی مستمر میان افراد و اقوام مختلف طی سه تا پنج سال نیز سبب می شود بین آن افراد یک دلی و  همبستگی ایجاد شود.

این استاد دانشگاه تاکید کرد: بده و بستان هایی که میان افراد مختلف وجود دارد نیز در ایجاد وحدت میان آن ها موثر است حال ممکن است این بده و بستان ها جنس و یا کالایی باشد یا اینکه موارد عاطفی همچون گرفتن مشاوره و یا درد و دل کردن باشد.