10 آذرماه (اول دسامبر) روز جهانی مبارزه با ایدز نامگذاری شده است. ایدز زمانی جزو بیماریهای بدون واکسن و درمان تلقی شده و مبتلایان به این بیماری به سرعت جان خود را از دست میدادند.
گسترش شیوع این بیماری در جهان و افزایش مبتلایان به آن طی دهههای گذشته موجب شده موجی گسترده از اطلاعرسانی و آموزش پیشگیری از ابتلا به ایدز در جهان ایجاد و موفقیتهای مهمی در زمینه پیشگیری به دست بیاید. از سوی دیگر ساخت داروهای کاهش دهنده بار ویروس HIV در بدن موجب شد افراد مبتلا بتوانند همانند سایر مردم زندگی عادی داشته و حتی بدون اینکه ویروس را به همسر یا فرزند خود منتقل کنند، زندگی سالمی را تجربه کنند.
اما علیرغم موفقیت ایران در کاهش انتقال ایدز از طریق سرنگهای مشترک و انتقال از مادر به کودک، هنوز جوانان ما به دلیل ناآگاهی و عدم مراقبت از خود در روابط جنسی، به ایدز مبتلا میشوند، اما چرا علیرغم موفقیت نسبی در درمان و کنترل، ایدز در ایران همچنان قربانی میگیرد؟
مینو محرز، متخصص بیماریهای عفونی در گفتوگو با ایکنا، روند ابتلا به ایدز در ایران و جهان را تشریح کرد و گفت: کشورهای غربی با آموزش و اطلاعرسانی کافی به مردم، روند ابتلا به ایدز را کنترل کردهاند و جوانان به خوبی در این کشورها یاد گرفتهاند چطور از خود در برابر ابتلا به ایدز مراقبت کنند.
وی با تأکید بر اینکه راه اصلی ابتلا به ایدز در جهان از طریق رابطه جنسی نامطمئن (بدون استفاده از کاندوم) است، گفت: در کشورهای جهان سوم و ایران ابتلا به ایدز همچنان ادامه دارد.
محرز ادامه داد: بیماریابی ایدز از طریق مراجعه خود افراد و دادن آزمایش است، اما به دلیل کمآگاهی و اینکه همچنان انگ اجتماعی در خصوص مبتلایان به این بیماری وجود دارد، افرادی که رفتار پرخطر داشتهاند و احتمال ابتلای آنها به ایدز وجود دارد به کلینیکهای مشاوره بیماریهای رفتاری مراجعه نمیکنند.
وی از فعالیت 200 کلینیک مشاوره بیماریهای رفتاری در کشور خبر داد و گفت: در این کلینیکها پزشکان متبحر حضور داشته و افراد میتوانند به این مراکز مراجعه و پس از دریافت مشاوره و دادن تست، در صورتی که تست ابتلا به ایدز آنها منفی باشد، مشاورههای لازم برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری را دریافت کنند و در صورتی که پاسخ تست آنها مثبت باشد در همان کلینیک به صورت رایگان تحت درمان قرار میگیرند.
این متخصص بیماریهای عفونی با مطرح کردن این مسئله که ارائه مشاوره، آزمایش و درمان ایدز در ایران رایگان است، گفت: چنین امکاناتی حداقل در کشورهای اطراف ما بینظیر است اما به دلیل ترس از اینکه پاسخ تست مثبت باشد و افراد با انگ اجتماعی مواجه شوند، به کلینیکهای ایدز مراجعه نمیکنند.
وی با اعلام اینکه حدود 60 درصد بیماران مبتلا به ایدز در کشور شناسایی شدهاند و از این تعداد بیش از 90 درصد تحت درمان قرار گرفته و با دریافت دارو، میزان ویروس موجود در بدن آنها به صفر رسیده است، گفت: ایدز اکنون یک بیماری قابل کنترل است و تا زمانی که فرد از دارو استفاده کند بار ویروس در بدن او به حداقل رسیده و دیگر امکان انتقال ویروس از بدن او به بدن فرد دیگر وجود ندارد و فرد مبتلا میتواند زندگی عادی داشته باشد.
محرز اعلام کرد: خبر خوب در خصوص بیماری ایدز اینکه انتظار داریم به زودی داروی درمان قطعی این بیماری تولید شود. دو مرکز پژوهشی در خصوص تولید دارو برای درمان قطعی ایدز به موفقیتهای خوبی رسیدهاند که البته شیوع کرونا این تحقیقات را به تأخیر انداخت اما امیدواریم به زودی داروی مؤثر بر درمان قطعی ایدز تولید شود.
وی در پاسخ به این سؤال که به چه کسانی توصیه میکنید که به کلینیکهای مشاوره بیماریهای رفتاری مراجعه کنند؟ گفت: افرادی که رفتارهای پرخطر از جمله مصرف مواد مخدر و روابط جنسی محافظت نشده (استفاده نکردن از کاندوم در هنگام رابطه جنسی) دارند باید به این مراکز مراجعه کنند.
این متخصص بیماریهای عفونی تأکید کرد: افرادی که اعتیاد به مواد مخدر به خصوص مواد مخدر تزریقی دارند باید به مراکز مشاوره مراجعه کنند. البته از آنجایی که مصرف مواد روانگردان احتمال رفتارهای جنسی محافظت نشده و نامطمئن را افزایش میدهد این افراد هم باید به مراکز مشاوره مراجعه کرده و تست ایدز بدهند.
محرز با تأکید بر اینکه باید به جوانان در خصوص غرایز طبیعی که دارند آموزش داده شود، گفت: کسی که به ایدز مبتلا شده گناهکار نیست، ما گناهکار هستیم که اطلاعات لازم به جوانان در خصوص مراقبت از خود در روابط جنسی را ندادهایم.
وی تصریح کرد: مطالعهای در کشور انجام شد که نشان میداد سن رفتارهای جنسی در ایران 14 سال است پس نیاز است در مدارس به دانشآموزان یاد داده شود که احساسات جنسی یک غریزه طبیعی است و نباید اجازه دهند از آن سوء استفاده شود.
محرز در خصوص به دنیا آمدن کودکان مبتلا به ایدز نیز گفت: اگر مادری مبتلا به ایدز باشد و از این مسئله خبر نداشته و کنترلهای لازم صورت نگیرد، فرزند مبتلا به ایدز به دنیا خواهد آورد، در صورتی که اگر آگاه باشد با انجام اقدامات لازم میتواند فرزند سالم به دنیا بیاورد.
وی ادامه داد: همه خانمهای حامله که به کلینیکهای زنان مراجعه میکنند از نظر ویروس HIV (ویروسی که موجب تضعیف بدن و ابتلا به ایدز میشود)، تست شده و در صورت مثبت بودن آزمایش، تحت درمان قرار میگیرند تا کودک مبتلا به ایدز به دنیا نیاید.
این متخصص بیماریهای عفونی افزود: با اجرای یکی از بهترین برنامههای مراقبتی در ایران، انتقال ایدز از مادر به جنین را به صفر رساندهایم و اکنون حدود دو سال است که در کشور هیچ کودک مبتلا به ایدزی به دنیا نیامده است.
وی از کاهش تعداد مبتلایان به ایدز از طریق استفاده از سرنگ مشترک هنگام تزریق مواد مخدر خبر داد و گفت: در این زمینه برنامه کاهش آسیب فوقالعاده عالی و بینظیری در ایران اجرا و موفق شدیم انتقال ایدز از این طریق را کاهش دهیم اما انتقال ایدز از طریق روابط جنسی افزایش داشته است.
محرز مشکل کنونی کشور در حوزه ایدز را نبود آموزش عمومی برای مردم در خصوص رفتارهای جنسی پرخطر اعلام کرد و گفت: وجود خط قرمزها و عدم مطرح کردن برخی مسائل جنسی در سطح رسانهها و مدارس موجب شده انتقال ایدز از طریق روابط جنسی افزایش پیدا کند.
وی با اشاره به اینکه بیشترین احتمال انتقال ویروس HIV از فردی به فرد دیگر از طریق همجنسگرایی مردانه(لواط) است، گفت: از آنجایی که این مسئله در رسانهها و آموزشها به جوانان مطرح نمیشود، همین مسئله موجب ابتلای افراد جدید به ایدز میشود. اکنون تمام امکانات برای پیشگیری و درمان بیماران مبتلا به ایدز در ایران وجود دارد و تنها مشکل آموزش پیشگیری از ایدز است.
گفتوگو از زهرا ایرجی
انتهای پیام