جایگاه مهم امر به معروف و نهی از منکر در جامعه اسلامی

مریم کریمی، استاد و مسئول فرهنگی حوزه علمیه خراسان شمالی، در گفت‌وگو با ایکنا در خصوص امر به معروف و نهی از منکر، اظهار کرد: امر به معروف و نهی از منکر یکی از ضروریات دین برشمرده می‌شود که حتی قرآن و سیره عملی دین بر آن تأکید فراوانی داشته است.

وی افزود: از داستان‌هایی که از ائمه اطهار بدست آمده به روشنی دیده شده که سیره عملی امر به معروف و نهی از منکر چه جایگاه ویژه‌ای داشته و چه به صورت مستقیم و چه به صورت غیرمستقیم انجام می‌گرفته است.

وی با اشاره به این نکته که افراد برای انجام این واجب باید به آداب آن آشنا باشند، تصریح کرد: امر به معروف و نهی از منکر نیازمند آدابی است که در صورت رعایت نکردن، نتیجه نا مطلوبی خواهد داشت.

این استاد حوزه علمیه در ادامه بحث به بیان یکی از آداب امر به معروف و نهی از منکر پرداخت و بیان کرد: به عنوان مثال یکی از این آداب این است که باید به ظرفیت‌های وجودی فرد توجه کرد؛ با توجه به ظرفیت‌های فردی، می‌توان پی برد که شخص از لحاظ ایمان در چه درجه و سطحی قرار دارد و قدرت و تحمل شنیدن فرد تا چه میزانی است. پس تا حدود زیادی باید به این آداب آشنایی داشته و بعد به امر به معروف و نهی از منکر آن بپردازیم.

وی ادامه داد: نکته دیگر این است که همیشه نباید از روش مستقیم در امر به معروف استفاده کرد؛ خصوصا امروزه بهتر است روش‌های غیر مستقیم به کار گرفته شود تا فرد سریع جبهه نگیرد.

کریمی به نقش مؤثر فضای مجازی در ارائه غیر مستقیم امر به معروف و نهی از منکر نیز اشاره کرد و گفت: با توجه به نرم افزارها و ابزارهای موجود در دنیای حاضر، می‌توان این امر به معروف و نهی از منکر را به صورت غیر مستقیم انجام داد که بهترین نتیجه را در پی دارد. مثلاً اینکه می‌توان یک عکس نوشته زیبا با متن تامل برانگیز یا یک کلیپ زیبا را برای روش‌های غیر مستقیم امر به معروف به کار گرفت و لزومی هم ندارد که مستقیماً تذکر داده شود؛ می‌توان با ارائه بسته فرهنگی زیبا، فرد را امر به معروف و نهی از منکر کرد و به فکر درمان آن هم باشیم.

وی اصلاح اقدامات نادرست را در ریشه‌یابی کردن آن منکر دانسته و بیان کرد: وقتی که فردی در جامعه مرتکب گناهی می‌شود باید به فکر ریشه یابی آن باشیم؛ چرا که گاها منشأ این گناه یا منکر، ممکن است دلایل و عوامل اجتماعی یا روانی مختلفی داشته باشد و با دانستن علت انجام منکر، می‌توان به صورت مؤثر به فکر درمان آن بود.

وی در پایان با اشاره به اقدام همگانی برای این واجب فراموش شده گفت: امر به معروف و نهی از منکر به تنهایی گاهی نتیجه نمی‌دهد و باید یک اقدام همگانی انجام شود؛ یکی از اقداماتی که به صورت همگانی انجام گرفته بسته‌های فرهنگی است که به تناسب معروف و نهی از منکر تهیه شده و چه نیکوست که فرد آمر به معروف، اخلاق نیکو داشته باشد.

مسئول فرهنگی حوزه علمیه خراسان شمالی با ذکر یکی از ویژگی‌های مهم آمران به معروف اظهار کرد: مهمترین ویژگی پیامبر هم همین حسن خلق ایشان است؛ خیلی افراد نیز باید همین اخلاق پیامبر (ص) را الگوی خود قرار دهند و با مهربانی و روی خوش با دیگران ارتباط بگیرند.

وی تأکید کرد: برخی افراد صلاحیت امر به معروف و نهی از منکر را ندارند و باید با احکام آن آشنایی کامل داشته باشند تا امر به معروف و نهی از منکر را انجام دهند. یک فرد آمر به معروف باید خیرخواه فرد باشد و همچنین عیب و ضعف فرد را بشناسد؛ بنابر سخن امام علی (علیه السلام) نیز، فرد آمر، باید خودش آن منکر را قبلاً ترک کرده باشد و بعد نهی کند.

وی تصریح کرد: در صورتی می‌توان امر به معروف و نهی از منکر انجام داد که اولاً با فرد مورد نظر مشورت کرده و یک پیش زمینه‌ای وجود داشته باشد؛ دوماً مطالعاتی در آن زمینه مورد نظر برای طرح کردن داشته باشیم. سوماً از تجربیات دیگران نیز استفاده کنیم. اینها از نکات بسیار مهم و کاربردی در امر به معروف و نهی از منکر است تا حداکثر نتیجه گرفته شود.

خبرنگار: زهرا محمدیان