برتری ایثار به سخاوت + فیلم

سعید بیابانکی، شاعر و پژوهشگر ادبی در دومین برنامه چشمه حکمت ایکنا که به مناسبت ماه مبارک رمضان تهیه شده در تبیین و تعریف دو صفت معنوی «ایثار» و «سخا» گفت: در این مجال اندک قرار است نگاهی به مفهوم فضیلت ارزشمند «ایثار» در ادبیات عرفانی داشته باشیم.

ایثار در مکالمات و محاورات روزمره فراوان استفاده می‌شود. آن‌چه که از این واژه برمی‌آید و برای مفهوم آن نوشته‌اند آن است که ایثار یعنی آن‌که دیگری را بر خویش مقدم داری و در رساندن نفع به او و دفع ضرر از او؛ که آن نهایت اخوت است.

خواجه عبدالله انصاری در کتاب «صد میدان» از ایثار به‌عنوان شصت‌وپنجمین میدان یاد می‌کند و می‌فرماید: «از میدان ثقت، میدان ایثار زاید. ایثار برگزیدن اولی‌تر است بر آنچه کمینه‌تر.

در کشف‌المحجوب درباره ایثار گفته‌شده است: «حقیقت ایثار آن بُوَد که اندر صحبت حق صاحب صحبت نگاه دارد و نصیب خود اندر نصیب وی فرو گذارد، و رنج، بر خود نهد از برای راحت صاحب خود. و این بر دو گونه باشد، یکی در صحبت چنین که ذکرش گذشت و دیگر اندر محبت و اندر ایثار حق صاحب. اما اندر ایثار حق دوستی، همه روح و راحت است.»

غزالی ایثار را بر سخا برتری می‌دهد و می‌گوید: «بدان که ایثار از سخا عظیم‌تر است. که سخا آن باشد که آن‌چه بدان محتاج نباشد بدهد و ایثار آن بُوَد که با آن‌که محتاج بُوَد، بدهد.»

غزالی؛ ایثار، بخشندگی و سخاوت را با هم قیاس کرده و گفته است: سخاوتمندی و بخشندگی، یعنی انسان چیزی را دارد و بخشی از آن را به دیگری ببخشد و این همان واژه سخاوت است. ایثار یعنی آن‌که فردی، چیزی دارد و به آن بسیار احتیاج دارد اما همان را می‌بخشد و آن همان ایثار است.

با این تعریف درمی‌یابیم در مقام قیاس، ایثار تا چه حد نسبت‌ به سخاوتمندی ارزش بالاتری دارد. امیدواریم همواره همه ما، در زیست و زندگی ایثارگر باشیم تا سخاوتمند.