ریشه خوبی‌ها را دریابیم
خداوند در آیه ۱۷۷ سوره بقره ریشه و اساس خوبی‌ها را در شش مورد بیان کرده که یکی از آنها «وفای به عهد» است و این فضیلت اخلاقی مهمترین عامل اعتمادسازی در جامعه و بزرگترین سرمایه اجتماعی برای بقا و رشد است.
حضرت سیدالشهدا(ع)، درس آموخته مکتب اخلاقی پیامبر(ص) و حضرت علی(ع) است و یکی از بهترین عرصه‌هایی که رفتار امام حسین(ع) در آن تبلور یافته، واقعه عاشوراست که از حرکت امام از مدینه آغاز شده و تا ظهر روز عاشورا و شهادت امام(ع) استمرار یافت. حسین(ع)، حتی در جریان قیام علیه ظلم، اصول اخلاقی را در برابر دشمن زیر پا نگذاشت و عاشورای او با همه ابعادی که دارد، جلوه‌گاه مکارم اخلاقی است.
اقامه عزا برای حسین(ع) باعث زنده شدن مکتب حسینی می‌شود، اما عزاداری صرف و گریه بر مصیبت‌های این خاندان کافی نیست و باید سیره و سلوک آن حضرت و یارانش در رفتارمان تجلی یابد. خبرگزاری ایکنا بنابر رسالت تبلیغی خود درصدد است، طی ماه محرم به برخی از مکارم اخلاقی که در سیره و سنت امام حسین(ع) تبلور داشته است، بپردازد تا با آگاهی بیشتر و با عشق به حسین(ع) بیش از پیش از اخلاق و تعالیم مورد تأکید آن حضرت بهره ببریم. در این یادداشت به موضوع «خوش قولی» می‌پردازیم.
«خوش قولی» و «وفای به عهد» یکی از فضایل اخلاقی است، اما در جامعه امروز ایران چندان مورد اهمیت نیست یا به فراموشی سپرده شده است. بسیار آدم‌هایی را دیده‌ایم که به موقع به قرار‌های خود نمی‌رسند، قولی که می‌دهند عمل نمی‌کنند، قرضی که می‌گیرند، سر موعد پس نمی‌دهند، مسئولی که وعده داده و خلف وعده می‌کند، این‌ها نمونه‌هایی است که به طور روزانه با آنها مواجهیم و گاهی با یک عذرخواهی و گاهی هم با بی‌توجهی پایان می‌یابد.
خداوند در آیه ۱۷۷ سوره بقره ریشه و اساس خوبی‌ها را در شش مورد بیان کرده که یکی از آنها «وفای به عهد» است. خداوند می‌فرماید: «... وَلَٰکِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ... وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُوا؛ نیکى (و نیکوکار) کسانى هستند که به خدا و روز رستاخیز ایمان آورده‌اند ... و به عهد خود هنگامى که عهد بستند، وفا می‌کنند.»
جامعه انسانی بر مدار اخلاق و قانون سامان می‌یابد. وعده‌هایی که میان افراد جامعه رد و بدل می‌شود و پشتوانه قول و قرار‌هایی که می‌گذارند، اصول اخلاقی است. قدیم‌تر، آدم‌ها بدون اینکه قراردادی بنویسند و امضا کنند، سر حرفشان بودند و پایبندی به حرف شفاهی هم ارزش و جایگاه بالایی داشت و اصلاً بسیار زشت بود که کسی خلف وعده کند و همین امر باعث شده بود، اعتماد بین آنها حرف اول را بزند.
پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید؛ «نزدیک‌ترین شما به من در قیامت، راستگوترین، امانتدارترین، وفادارترین به عهد و پیمان، خوش اخلاق‌ترین و نزدیک‌ترین شما به مردم است.» همه این تأکید‌ها نشان از اهمیت این فضیلت اخلاقی دارد؛ چرا که صداقت و عدم تخلف از وعده مهمترین عامل اعتمادسازی در جامعه است و همین امر بزرگترین سرمایه هر جامعه‌ای برای بقا و رشد است. اما اگر افراد جامعه نسبت به وعده‌ها و قول و قرار‌هایی که داده‌اند، عمل نکنند یا بر خلاف آن عمل کنند، این سرمایه بزرگ اجتماعی از میان می‌رود و بی‌اعتمادی چنان گسترش می‌یابد که حتی قانون هم نمی‌تواند از آن حفاظت کند و جامعه را به آرامش و امنیت برساند.
جامعه‌ای که خلف وعده می‌کند، جامعه‌ای نفاق‌آمیز است و رسول اکرم(ص) برخی از نشانه‌های منافق را این‌گونه بیان فرموده است: «نشانه منافق سه چیز است: هرگاه سخن گوید دروغ گوید؛ هرگاه وعده دهد، وفا نکند و هرگاه به او اعتماد شود، خیانت کند.» همچنین خداوند در آیه ۲۷ سوره بقره نقض پیمان و بدقولی را نشانه‌ای از فسق می‌شمارد.
توجه به آثار رفتار‌ها و کردار‌ها و آیات قرآن می‌تواند ما را از برخی رفتار‌های سوء همچون بدقولی بازدارد و چه خوب است، یاران حسین(ع) را که جزء وفادارترین بودند، سرلوحه زندگی خود قرار دهیم. وقتی نماز امام حسین(ع) در ظهر روز عاشورا تمام شد، سعیدبن‌عبدالله که خود را سپر امام(ع) کرده بود، تیرهای فراوانی به او اصابت کرد. اما به قول امروزی‌ها جا خالی نداد و حتی یک بار هم بدن خود را از اصابت تیر‌ها کنار نکشید تا اینکه از شدت جراحات بر روی زمین افتاد.
امیدواریم خداوند به همه ما توفیق دهد تا به عشق حسین(ع) به عهد و پیمان‌های کوچک و بزرگی که می‌بندیم، پایبند باشیم و پیمان‌شکنی نکنیم.
انتهای پیام
