بحث آخرالزمان و موعود یکی از جدیترین موضوعات در سینمای امروز جهان است. در سینمای غرب آخرالزمان همیشه با نابودی تصویر میشود اما در آموزههای شیعه با ظهور امام موعود (ع) صلح جهانی شکل میگیرد.
با توجه به حضور در ماه معظم شعبان که ماه طلوع ناجی نسل بشر؛حضرت مهدی (عج) است ایکنا گفتوگویی با سعید مستغاثی؛ فیلمسازی که در این رابطه چند فیلم تولید کرده داشته که با آن همراه میشویم.
ایکنا – بحث را با این سؤال آغاز میکنم که چرا باوجوداینکه در حوزه مهدویت حرفهای بسیاری برای گفتن داریم تا به این اندازه در این رابطه کمکار هستیم؟
ابتدا به من بگوید آیا اصلا در این رابطه فیلمی تولیدشده تا بخواهیم در ادامه درباره کمکاریها در این حوزه حرف بزنیم.
ایکنا – مسلماً ما مستقیم به مهدویت در سینما و تلویزیون نگاهی نداشتهایم اما معدود آثاری چون «زندانیها» و «یک تکه نان» بودهاند که به صورت غیرمستقیم به این موضوع نظر داشتهاند بنابراین اگر خوشبینانه بخواهیم قضاوت کنیم و این قبیل تولیدات را هم در حوزه آثار مهدوی قرار دهیم بازهم در این رابطه بسیار ضعیف عمل کردهایم. این موضوع امری غیرقابل کتمان است برای همین میخواهیم پیرامون دلیل به وجود آمدن چنین وضعیتی حرف بزنیم.
من این دست تولیداتی که شما نام بردید را مهدوی نمیدانم زیرا این قبیل تولیدات سنجاق به کارگردان هستند یعنی فیلمساز باید پیرامون کارش حرف زده و منظورش را بیان کند وگرنه مخاطب متوجه پیام فیلم نمیشود. این دست تولیدات راه بهجایی نمیبرند وگرنه ابراهیم حاتمیکیا نیز در جایی گفته که در یکی از سکانسهای فیلم «بوی پیراهن یوسف» حضرت مهدی (عج) را مدنظر داشته است اما آیا با تکیه بر این قبل آثار میتوان چنین آثاری را کاری مهدوی دانست؟ من اینگونه فکر نمیکنم. فیلم مهدوی باید خیلی روشن حرف خود را به مخاطب بزند.
سؤال دیگر اینکه سینمای ما تابهحال در کدامیک از حوزههای دینی و ملی موفق عمل کرده که بخواهیم درباره کمکاری آثار مهدوی بحث کنیم؟ حتی ما در پرداختن به مفاخر هم موفق نبودهایم. بگذارید مقایسهای با سینمای آمریکا داشته باشیم. اگر آنها این سؤال را مطرح کنند که چرا در آثارشان به جرالد فورد (رئیسجمهوری اسبق آمریکا) پرداخته نشده پرسشی درست مطرح کردهاند چون آنها پیشتر درباره کندی، نیکسون، لینکلون و... فیلم ساختهاند اما ما در کشورمان به بسیاری از موضوعات استراتژیک دینی و ملی به جز استثناهایی بیتوجه بودهایم پس چطور انتظار داریم به بحث موعود پرداخته باشیم؟
میخواهم قیاسی دیگر داشته باشم. در هالیوود تا به امروز بیش از 250 فیلم درباره حضرت عیسی (ع) ساختهشده و همینطور بیش از 100 فیلم درباره حضرت موسی (ع). در این میان ما در 5 دهه گذشته به زور تنها یک فیلم درباره حضرت رسول (ص) تولید کردهایم! این کمکاری را ساخت فیلم درباره امامان (ع) هم تعمیم میدهم البته در این بحث برخی سریالهای تلویزیونی را فاکتور میگیریم چون بحث سینما است. جالب است در غرب درباره مریم مجدلیه که فردی بدنام است فیلمهای متعدد ساخته میشود اما ما هنوز یک اثر درباره بانوی دوعالم حضرت زهرا (س) نساختهایم؛ بانویی که بهترین الگو برای زنان در تمام دوران است.
وضعیت به اندازهای در سینما وخیم شده که اگر فیلمسازی یا سازمانی بخواهد فیلمی در عرصه موضوعات استراتژیک بسازد با هجمه گسترده مواجه شده و به سازنده فیلم انگ حکومتی زده میشود! برای نمونه اخیراً دو فیلم درباره یکی از بزرگترین گروهای تروریستی دنیا (داعش) ساخته شده اما نحوه مواجهه با این دو کار به اندازهای بد و مغرضانه بود که فکر کنم دیگر کارگردانهای آن دو فیلم انگیزهای برای ورود به این دست موضوعات در آینده را پیدا نکنند!
ایکنا – انتقاداتی که بیان کردید، وارد است اما نکته اینجاست که آیا سازمانها یا نهادهای دولتی نمیتوانند در این رابطه (مهدویت) سفارش اثر دهند تا به نوعی مانعهای پیش رو برداشته شود؟
برخی موضوعات نظیر مهدویت سفارشبردار نیستند. چون کارهایی که به سفارش و با حمایتهای نهادها و سازمانها تولید میشوند همانند مسکنهایی هستند که تنها به صورت مقطعی درد را درمان میکنند و درمان قطعی نیستند. نقدهایی که مطرح میکنم نیز تنها به سینما خلاصه نمیشود. در جامعه همچنین وضعیتی وجود دارد. آیا ما به غیر از ایام نیمه شعبان، بازهم نمودی از فرهنگ مهدوی را در جامعه شاهد هستیم؟ این کمکاری در حالیست که در غرب روی بحث آخرالزمان سرمایهگذاری زیادی شده است. ظهور اوانجلیستها یا برخی تحرکات بنگاههای صهیونیستی ازجمله این اقدامات است.
برای رسیدن به جامعه امام زمانی باید در گام اول، جامعه امام زمانی داشته باشیم نه اینکه تنها با بخشهایی چون سینما بخواهیم تصویرگر چنین جامعهای باشیم. نکته عجیب اینکه در ایام میلاد امام موعود (ع) در تلویزیون به جای نمایش فیلمهایی از جنس مهدوی، کارهای هالیوودی نظیر «ماتریکس» را نشان میدهیم که بیانگر آخرالزمانی آمریکایی هستند! اسم چنین اقداماتی را من تنها میتوانم گل به خودی بگذارم.
ایکنا – جدا از سینمای داستانی در مستند تولیداتی نظیر آثار که شما ساختهاید وجود دارند که به بحث ظهور امام موعود (ع) و آخرالزمان پرداختهاند. در این تولیدات به روی صلح جهانی تأکید شده است. پیرامون جایگاه مستند در این رابطه توضیح دهید؟
اساتیدی نظیر استاد شفیعی سروستانی در موسسه موعود داریم که به ما آموختهاند هر آنچه انجام میدهید باید در جهت ظهور امام زمان (عج) باشد زیرا همه عقربههایمان باید در جهت ظهور امام زمان (عج) تنظیم باشد. با این توضیح به شخصه فکر میکنم هر کاری که انجام میدهم هرچند اگر زبانی باشد باید به امام زمان (عج) اشاره داشته باشد. با این توضیح در کارهایی که پیرامون آخرالزمان و امام موعود (ع) تولید کردهام میخواستم بگویم چه اتفاقاتی در جهان در حال رخ دادن است زیرا حس میکنم برخی از کمکاریها ناشی از ناآگاهی است که در این رابطه وجود دارد.
در خاتمه تأکید میکنم صلح جهانی زمانی شکل خواهد گرفت که امام موعود (عج) ظهور کند پس در کارهای نمایشی میتوانیم با تأکید بر چنین موضوعی تولیدات ارزشمندی را روانه پرده کنیم.
گفتوگو از داوود کنشلو
انتهای پیام