مواسات در حق مؤمنان و هم‌کیشان از منظر اهل بیت(ع)
یاری کردن و مواسات مؤمنان و هم‌کیشان نسبت به همدیگر از سفارش‌های اهل بیت(ع) است و از برترین کارها شمرده شده و آثار بسیار برجسته‌ای در دنیا و آخرت به همراه دارد.
حجت‌الاسلام والمسلمین عیسی عیسی‌زاده، عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن کریم طی یادداشتی که در اختیار ایکنای قم قرار داده است، نوشت: یاری کردن و مواسات مؤمنان و هم‌کیشان نسبت به همدیگر از دیگر سفارش‌های اهل بیت(ع) است، رسول خدا(ص) فرمود: «سرآمد كارها مواسات نسبت به برادر دينى است» و در سخنی دیگر نیز فرمود: «مؤمن را بر مؤمن، هفت حق است كه از جانب خداوند عزوجل بر او واجب گشته‌اند، در مال خود با برادران دینی و همکیش خود مواسات داشته باشد.»(محمد بن علی بن بابویه، خصال ص125)
در روایت آمده است: «مردى ديرتر به نزد پيامبر خدا(ص) آمد. پيامبر(ص) فرمود: چرا دير كردى؟ گفت: برهنگى باعث شد، اى پيامبر خدا! فرمود: «آيا همسايه‌اى نداشتى كه دو جامه داشته باشد و يكى را به تو عاريه دهد؟ گفت: چرا، اى پيامبر خدا، فرمود: او برادر تو نيست و در سخنی دیگر فرمود: بهترين برادر تو كسى است كه در راه اطاعت خدا ياريت رساند و از نافرمانی‌هاى او بازت دارد و به خشنودى او فرمانت دهد.»(محمد بن علی بن بابویه، خصال ص125)
بیشتر بخوانید:
- اصلاح ذات البین از آموزه‌های نورانی اسلام است
- بایسته‌های رفتاری با مؤمنان و هم‌کیشان را بدانیم
- «برادری و دوستی»؛ محکم‌ترین پیوند عاطفی میان آحاد امت اسلامی
امام على(ع) در ارزش مواسات با برادران دینی و همکیش فرمود: «مواسات، برترينِ كارهاست» و در سخنی دیگر نیز فرمود: «برترين مردانگى، مواسات با برادران دینی و همکیش در اموال و برابرى با آنان در احوال است.»
معلی بن خنیس در این باره از امام صادق(ع) نقل کرده است که فرمود: «از حقوق هم‌کیشان، آن است كه همدیگر را به جان و مال و زبان و دست و پاى خويش يارى كنند و در هيچ يک از اينها با همدیگر مضائقه نكنند.»(محمد بن علی بن بابویه، خصال ص125)
راوی گويد كه امام باقر(ع) به من فرمود: «ای ابا اسمعيل آيا ديده‌ای كه پيش ما اگر مرد بى‌ردا می‌بود، بعضى از برادران رداى اضافی خويش را بدو می‌داد تا بى‌ردا نماند؟ گفتم چنين كسى نديده‌ام، فرمود: اگر آن مرد بى‌اِزارى(لباس) می‌بود می‌شد كه يكى از برادران اِزار زيادی خويش را به او دهد؟ تا اِزارى به‌دست آرد؟ گفتم نه، پس دست بران خويش زده فرمود اينان برادر نيستند.»(محمد بن علی بن بابویه، خصال ص125)
مواسات امیر مؤمنان علی(ع) در حق رسول خدا(ص)
امام صادق(ع) درباره رعایت مواسات امیرمؤمنان علی(ع) در حق رسول خدا(ص) فرمود: «در جنگ اُحُد، مسلمانان از گرد پيامبر خدا(ص) پراكنده گشتند و ايشان، سخت خشمگين شد. پيامبر(ص) هرگاه خشمگين مى‌شد، عرق مانند دانه‌هاى مرواريد از پيشانى‌اش سرازير مى‌گشت، پيامبر(ص) نگاه كرد و على(ع) را در كنار خويش ديد به او فرمود: تو نيز با كسانى كه از گرد پيامبر خدا پراكنده‌اند، به پسران پدرت بپيوند. على(ع) گفت: اى پيامبر خدا، الگوى من شماييد. پيامبر(ص) فرمود: پس، اينان(دشمنان) را از من دور كن؛ على(ع) حمله كرد و بر نخستين كس از دشمن كه رسيد، ضربتى فرود آورد، جبرئيل(ع) گفت: اين است مواسات(فداكارى)، اى محمد. پيامبر(ص) فرمود: همانا او(علی) از من است و من از اويم. جبرئيل(ع) گفت: و من نيز از شما دو تن هستم اى محمد. پيامبر خدا به جبرئيل نگريست كه بر اورنگى از طلا در ميان آسمان و زمين، نشسته بود و مى‌گفت: شمشيرى جز ذوالفقار نيست و جوان مردى جز على نيست.»(محمد بن یعقوب کلینی،الكافی ج8 ص90)
مُعَلّى بن خُنَيس درباره مواسات امام صادق(ع) نسبت به هم‌کیشان خویش گفته است: «امام صادق(ع) در شبى كه نَم نَم باران مى‌آمد، به قصد صُفّه بنى ساعده خارج شد، من در پى ايشان به راه افتادم، ناگاه چيزى از دست ايشان افتاد، گفت: بسم اللّه. خدايا به ما برگردان، من جلو رفتم و سلام كردم. فرمود: معلى؟ گفتم: بله، فدايت شوم. فرمود: با دستت بگرد و آنچه يافتى به من بده، من گشتم ديدم مقدار زيادى نان، روى زمين پراكنده شده است و هر چه مى‌يافتم، تحويل ايشان مى‌دادم. ناگاه كيسه چرمينى پر از نان يافتم كه نمى‌توانستم آن را بلند كنم. گفتم: فدايت شوم آن را روى سرم حمل مى‌كنم. فرمود: نه، من به اين كار از تو سزاوارترم؛ اما همراهم بيا. ما به صُفّه بنى ساعده رفتيم. عده‌اى را ديديم كه خوابيده‌اند. امام(ع) آهسته يكى دو گِرده نان كنار هر كدام گذاشت تا به نفر آخر رسيد. سپس برگشتيم، گفتم: فدايت شوم، آيا اينها حق را مى‌شناسند(شيعه هستند)؟ فرمود: اگر مى‌شناختند در دادن نمک هم نسبت به آنها مواسات مى‌كرديم. همچنین آن حضرت فرمود: مبادا تو سیر باشی و همکیش و برادر دینیت گرسنه باشد و تو سیر آب باشی او تشنه باشد و تو پوشیده باشی و او برهنه باشد؟»(محمد بن علی بن بابویه ،ثواب‌الأعمال ص173)
امام كاظم(ع) نیز درباره ارزش مواسات فرمودند: «مؤمن با چيزى برتر از مواسات نسبت به مؤمن، به خداوند عزوجل نزديک نشده است» و اين همان سخن خداى متعال است كه: «هرگز به نيكوكارى نخواهيد رسيد تا اين كه از آنچه دوست داريد، انفاق كنيد.»(محمد محمدی ری‌شهری، میزان الحکمه ج1 ص168)
آثار رعایت مواسات در حق هم‌کیشان در دنیا و آخرت
درباره آثار رعایت مواسات در حق برادران ایمانی و هم‌کیشان در قیامت از رسول خدا(ص) نقل شده است که فرمودند: «سوگند به آن كه مرا به حق به پيامبرى برانگيخت، در روز قيامت، بنده‌اى از بندگان خدا در ايستگاهى از ايستگاه‌هاى قيامت مى‌ايستد و شعله‌اى آتش، بزرگ‌تر از همه كوه‌هاى دنيا، در برابرش آشكار مى‌گردد، به طورى كه ميان او و آن شعله هيچ حايلى نيست. در همان حال كه سرگردان است، ناگاه، گِرده‌اى نان يا دانه‌اى گندم يا جز آن كه در دنيا به آن نياز داشته و به برادرى مؤمن كمک كرده است، از هوا در پيرامون او فرود مى‌آيد و مانند بزرگترين كوه‌ها مى‌شود و گرداگرد او را مى‌گيرد و مانع رسيدن آن شعله به او مى‌شود و از حرارت و دود آن، كمترين آسيبى به او نمى‌رسد تا اين كه وارد بهشت مى‌شود.»(التفسير المنسوب إلى الإمام العسكری، ص525)
امیرمؤمنان علی(ع) درباره آثار رعایت مواسات در حق هم‌کیشان در دنیا فرموده است: «هيچ چيزى مانند مواسات، پيوند برادرى را حفظ نمى‌كند»(علی بن محمد ليثی واسطی، عيون الحكم و المواعظ ص477) و در سفارش‌هاى خويش به كميل بن زياد فرمودند: «اى كميل بركت در مال كسى است كه زكات بدهد و نسبت به مؤمنان، مواسات كند و به خويشان، رسيدگى نمايد.» (ابن شعبه حرانی، تحف العقول ص172)
امام باقر(ع) درباره تبیین حقیقت مواسات فرمودند: «اى حَجّاج! مواسات شما چگونه است؟. گفتند خوب است، اى ابو جعفر. فرمودند: آيا هرگاه فردى از شما نياز پيدا كند، دستش را در جيب برادرش مى‌كند و به اندازه نيازش برمى‌دارد؟ گفتند: در اين حد، نه. فرمود: اگر اين‌گونه رفتار كرده بوديد، نيازمند نمى‌شديد.»(علی بن عیس اربلی، كشف الغمّة ج2 ص333)
انتهای پیام
