رابطه توسعه اقتصاد دیجیتال با مردمی‌شدن اقتصاد و کاهش رانت و فساد

نبود قوانین شفاف و واضح مرتبط با کسب و کارهای دیجیتال سبب شده دولت در شناسایی و تقویت این کسب و کارها ضعف داشته باشد. در برنامه هفتم توسعه به موضوعاتی مانند اقتصاد مردمی و کسب و کارهای دیجیتال اشاره شده ولی کارشناسان بر این باورند اگر دولت می‌خواهد از توسعه کسب و کارهای دیجیتال کسب سود کند باید به جای مداخله، تسهیل‌گر باشد و قوانین حمایتی را مدنظر قرار دهد.

سیدمحمودرضا سجادی، سفیر اسبق ایران در روسیه و مدیرعامل انجمن توسعه علم و فناوری ایرانیان در گفت‌وگو با ایکنا، درباره تجارت الکترونیک و تأثیر آن بر مردمی‌سازی اقتصاد گفت: مردمی شدن اقتصاد یعنی اینکه دخالت دولت در امورات اقتصادی به حداقل برسد. چه اشکالی دارد در ایران هم مانند دیگر کشور‌ها برای حضور پرشور مردم در اقتصاد منعی ایجاد نشود و شاهد ظهور و بروز یک اقتصاد به تمام معنا مردمی باشیم.

وی افزود: متأسفانه گویا دولتمردان ما توان این را ندارند که اقتصاد را رها و مردم را وارد فعالیت‌های اقتصادی کنند. من معتقدم در ایران ظرفیت حضور مردم در بیشتر بخش‌های اقتصادی فراهم است. بانک مرکزی مدام بخشنامه صادر می‌کند و قوانین ارزی را تغییر می‌دهد. دولت‌ها در ایران خودشان را متولی همه امور می‌دانند و به همین دلیل در همه بخش‌ها دخالت دارند.

مدیرعامل انجمن توسعه علم و فناوری ایرانیان ضمن بیان اینکه فیلترینگ به کسب و کار‌های دیجیتال و مردمی شدن اقتصاد آسیب وارد کرده، اظهار کرد: باید پذیرفت نرم‌افزار‌ها و پلتفرم‌های ارتباطی تلفن همراه بستری برای توسعه کسب و کار‌های دیجیتال و تعامل با جهان بیرون هستند و بدون این‌ها نمی‌شود کسب و کاری را توسعه و مردمی کرد.

بزرگترین لطف دولتمردان در حق اقتصاد

سجادی با بیان اینکه بزرگترین لطف دولتمردان در حق اقتصاد این است که آن را رها کنند، گفت: اگر هم قرار است دخالتی انجام دهند، در راستای رفع مشکلات و تسهیل‌گری باشد نه اینکه خودشان را صاحب اقتصاد بدانند.

وی به بیگانگی برخی مسئولان نسبت به فضای حاکم بر کسب و کار‌های دیجیتال اشاره کرد و افزود: متأسفانه برخی مسئولان ما نسبت به اهمیت ارز‌های دیجیتال واقف نیستند و قوانین مشخصی در این رابطه موجود نیست و همین مسئله موجب سردرگمی فعالان اقتصادی و فعالان این عرصه شده است. باید هرچه سریع‌تر رویکرد‌های شفافی نسبت به تبادلات تجاری و اقتصادی با رمزارز‌ها اتخاذ شود البته منظور من استخراج رمزارز‌ها نیست که برخی با برق دولتی به استخراج رمزارز‌ها مشغول هستند بلکه منظور من تبادل مالی و تجاری با ارز‌های دیجیتال است که باید سریع تعیین‌تکلیف شود.

مدیرعامل انجمن توسعه علم و فناوری ایرانیان با بیان اینکه به طور کلی در فضای اقتصاد دیجیتال خیلی از مسائل بلاتکلیف است، گفت: کسب و کار‌های دیجیتال و توسعه آن‌ها را باید فرصتی ویژه برای مردمی شدن اقتصاد و رشد و توسعه اقتصادی تلقی کرد. اقتصاد دیجیتال مشارکت مردم را در فعالیت‌های تجاری افزایش می‌دهد و در این زمینه نیاز نیست دولت از جیب خود هزینه کند بلکه سرمایه‌های مردمی به میدان آمده و همین رویه به رانت و فساد پایان می‌دهد و یا حداقل فساد را کاهش خواهد داد و فقط دولت باید بستر‌ها و زیرساخت‌های اقتصاد دیجیتال را به‌روز، رقابتی و قوانین تسهیل‌کننده را به تصویب برساند.

سجادی ادامه داد: خلق استعداد و تقویت روحیه کارآفرینی نیازمند حمایت و رویکرد سازنده دولت‌هاست. من معتقدم روزبه‌روز باید در قوانین بازنگری شود، مشکلات رفع شود و براساس مقتضیات روز تصمیم‌گیری اتفاق بیفتد. هرروز در دنیا فرصت‌های جدید اقتصادی به وجود می‌آید و مردم ما هم با استعدادی که دارند می‌توانند با روش‌های جدید اقتصادی کار کنند، ولی مشروط به اینکه قوانین تسهیل شوند و ترس مردم را از انجام فعالیت اقتصادی رفع کرد.

نظام دیوان‌سالاری و ترویج فعالیت‌های اقتصادی نامشروع

وی تصریح کرد: این را باید مدنظر داشت اگر دولت‌ها مسیر فعالیت اقتصادی از طرق مشروع را برای مردم هموار نکنند، فعالیت‌های نامشروع و غیرقانونی اقتصادی مورد توجه و اهتمام قرار خواهند گرفت.

مدیرعامل انجمن توسعه علم و فناوری ایرانیان معتقد است، نظام دیوان‌سالاری که در ایران وجود دارد به سدی برای توسعه و ترویج اقتصاد مردمی تبدیل شده و چون دولت‌ها خودشان را در همه حوزه‌ها صاحب‌نظر می‌دانند فرصتی برای اظهار نظر بخش مردمی اقتصادی فراهم نمی‌شود.

سجادی در پایان تأکید کرد: اگر مسائل و قوانین را شفاف کنیم هم برای بخش خصوصی درآمدزاست و هم برای دولت از طریق اخذ مالیات، ولی در حال حاضر اصلاً قوانین کسب و کار‌های دیجیتال روشن و شفاف نیستند، ولی چون شفافیتی در این موضوع مشاهده نمی‌شود برخی کسب و کار‌های دیجیتال بدون پرداخت مالیات به فعالیت می‌پردازند. به نظر من این مسئله به ضعف کارشناسی در سیستم حکومت که به شدت زیاد است.

گفت‌وگو از سعید امینی